ชายจีนผู้หลงรัก 'เทพยดาแห่งธรรมชาติ' สิ่งมีชีวิตโบราณยิ่งกว่าไดโนเสาร์

คุนหมิง, 2 ธ.ค. (ซินหัว) -- เติบโตในภูมิภาคจีนตะวันออกเฉียงเหนือ เดินทางทั่วเทือกเขาในภูมิภาคจีนตอนกลาง ก่อนหยุดอยู่ที่ภูมิภาคจีนตอนใต้ ... เส้นทางชีวิตของชายจีนนาม "จางฮ่าวเหมี่ยว" ช่างดูไม่ต่างจากเส้นทางอพยพของสัตว์ที่เขาหลงรักอย่าง "แมลงปอ"

จาง นักกีฏวิทยา ผู้เชี่ยวชาญด้านแมลงปอ ประจำสถาบันสัตววิทยา สังกัดสถาบันบัณฑิตวิทยาศาสตร์จีน เริ่มต้นเส้นทางแสวงหาสิ่งมีชีวิตอย่างแมลงปอตั้งแต่อายุห้าขวบ โดยจางเผยว่าแมลงปอมีความสวยงามและน่าหลงใหล ตอนเด็กเขามักเฝ้าดูพวกมันบินริมแม่น้ำเกือบทุกวัน

จางเริ่มเก็บสะสมแมลงปอตอนเรียนมัธยมปลาย และเรียนรู้การแยกสายพันธุ์ด้วยตัวเองตอนเรียนมหาวิทยาลัย โดยเขามักเลี้ยงตัวอ่อนแมลงปอในตู้ปลาที่หอพัก เฝ้าดูการเปลี่ยนแปลงตั้งแต่ตัวอ่อน ตัวโตเต็มวัย ก่อนกางปีกบินเหนือโต๊ะทำงานและระเบียงห้องพัก

นับจากไข่ใบเล็กจิ๋วสู่สิ่งมีชีวิตแสนสวยงามพร้อมปีกโปร่ง การเติบโตใต้น้ำของแมลงปอกินเวลานานและยากลำบากกว่าจะเข้าสู่ช่วงโตเต็มวัย สัตว์ชนิดนี้มีประวัติเก่าแก่มากกว่าไดโนเสาร์ โดยซากฟอสซิลแมลงปอที่เก่าแก่ที่สุดเท่าที่เคยค้นพบในปัจจุบันมีความเก่าแก่อย่างน้อยสามร้อยล้านปี

จางจัดนิทรรศการแมลงปอครั้งแรกของตัวเองตอนยังเรียนปริญญาตรี สาขาวิชาวิศวกรรมเคมี ซึ่งอาจดูไม่เกี่ยวข้องกับแมลงปอเลย แต่เขาเผยว่าเทคนิครักษาสีสันที่ได้เรียนรู้จากมหาวิทยาลัยช่วยพัฒนาการเก็บตัวอย่างแมลงปอคุณภาพสูง

การเป็นนักวิทยาศาสตร์ที่ต้องลงพื้นที่เจ็ดเดือนต่อปี ทำให้มิอาจหลีกเลี่ยงภัยอันตรายต่างๆ ซึ่งจางเล่าว่าเขาเคยเป็นลมเพราะอ่อนเพลียและขาดออกซิเจนระหว่างสำรวจพื้นที่เทือกเขาฉางซานในมณฑลอวิ๋นหนาน (ยูนนาน) ที่ตั้งอยู่สูงเหนือระดับน้ำทะเลมากกว่าสามพันเมตร

"ตอนนั้นผมรู้สึกชาที่มือและเท้าแบบไม่ทันตั้งตัว ตามด้วยอาการชักและหายใจลำบาก" จางนึกถึงประสบการณ์หนึ่งที่ไม่มีวันลืม "โชคดีที่เพื่อนร่วมงานอย่างหลี่ปินทำงานอยู่บริเวณเดียวกัน เขาช่วยหามผมลงจากเขา ทำให้ผมรอดตายมาได้"

แม้จะมีเวลานอนหลับพักผ่อนเพียงวันละหกชั่วโมงและต้องเดินทางผ่านป่าเขาลำเนาไพรนานกว่าสิบชั่วโมงทุกวัน แต่จางกลับไม่รู้สึกท้อแท้ เพราะการได้พบเจอ "เทพยดาแห่งธรรมชาติ" อย่างแมลงปอถือเป็นเรื่องที่สร้างความสุขให้เขาอย่างมาก

"แมลงปอสามารถมีชีวิตอยู่ใต้น้ำนานสิบเดือนหรือเป็นปี ที่เราเห็นพวกมันโบยบินนั่นคือช่วงสุดท้ายของชีวิตแล้ว" จางกล่าว "เราจะเก็บแมลงปอที่จับได้ในกล่องพลาสติกอย่างระมัดระวัง ก่อนทำให้แห้งและแปรสภาพเป็นตัวอย่างเพื่อบันทึกข้อมูล"

โลกใบนี้มีแปลงปออยู่มากกว่าหกพันสายพันธุ์ ซึ่งอยู่ในจีนราวหนึ่งพันสายพันธุ์และเกือบครึ่งหนึ่งถูกพบเจอในอวิ๋นหนานและเก็บข้อมูลผ่านการลงพื้นที่สำรวจโดยจางและเพื่อนร่วมงาน โดยจางเคยค้นพบแมลงปอตระกูลใหม่และตั้งชื่อแมลงปอสายพันธุ์ใหม่ ซึ่งหนึ่งในนั้นตั้งชื่อตามเขาด้วย

"แมลงที่มีสีสันและลำตัวงดงามอย่างแมลงปอนั้นไวต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อม" จางกล่าว พร้อมเสริมว่าความหลากหลายทางชีวภาพของแมลงปอในจีนสะท้อนผลลัพธ์อันน่าประทับใจจากความพยายามปกป้องสิ่งแวดล้อมของจีน

สารพัดการค้นพบจากการอุทิศทุ่มเทแรงกายแรงใจนานกว่าสองทศวรรษของจางและเพื่อนร่วมงานถูกรวบรวมเป็นหนังสือ "แมลงปอและสัตว์ตระกูลแมลงปอในจีน" (Dragonflies and Damselflies of China) ที่มีข้อมูลแมลงปอจีนใหม่ล่าสุดและครอบคลุมมากที่สุด

นอกจากนั้นจางยังเขียนนิทาน "บันทึกการเดินทางของแมลงปอ" (A Dragonfly Flight Diary) บอกเล่าเรื่องราวของลูกแมลงปอสองตัวที่เดินทางผ่าน "อาณาจักรแปลงมอ" และพบเจอสิ่งต่างๆ ระหว่างทาง เพื่อเพิ่มความตระหนักรู้เกี่ยวกับแมลงปอในหมู่เด็กรุ่นใหม่

นิทานดังกล่าวได้รับการแนะนำให้เป็นหนังสืออ่านนอกเวลาของนักเรียนประถมในมณฑลกว่างตง (กวางตุ้ง) ทางตอนใต้ของจีนเมื่อเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา ขณะเดียวกันสำนักพิมพ์ตัดสินใจดัดแปลงนิทานเป็นภาพยนตร์แอนิเมชันด้วย

ปัจจุบันจางยังคงเดินหน้าวิจัยและลงพื้นที่สำรวจเขตอนุรักษ์ธรรมชาติหลายร้อยแห่งในเอเชีย ยุโรป และแอฟริกา โดยเขาและเพื่อนร่วมงานยังจัดตั้งทีมวิจัยที่มีสมาชิกเกือบสามสิบคน เพื่อศึกษาแมลงปอนานาสายพันธุ์จากทั่วทุกมุมโลกด้วย

"เราต้องไม่ลืมความตั้งใจแรก นี่เป็นสิ่งที่ผมยึดถือเสมอมา"

[caption id="attachment_246807" align="aligncenter" width="900"] (ภาพจากพิพิธภัณฑ์แมลงแห่งจีนตะวันตก : ตัวอย่างแมลงปอที่พบในมณฑลซื่อชวนทางตะวันตกเฉียงใต้ของจีน วันที่ 16 ต.ค. 2020)[/caption][caption id="attachment_246806" align="aligncenter" width="900"] (แฟ้มภาพซินหัว : แมลงปอในป่าดิบชื้น มณฑลไห่หนานทางตอนใต้ของจีน วันที่ 2 ก.ย. 2020)[/caption][caption id="attachment_246805" align="aligncenter" width="900"] (แฟ้มภาพซินหัว : จางฮ่าวเหมี่ยวลงพื้นที่สำรวจป่าธรรมชาติ)[/caption][caption id="attachment_246812" align="aligncenter" width="900"] (แฟ้มภาพซินหัว : แมลงปอในเทศบาลนครเทียนจินทางตอนเหนือของจีน)[/caption][caption id="attachment_246804" align="aligncenter" width="900"] (แฟ้มภาพซินหัว : จางฮ่าวเหมี่ยวลงพื้นที่สำรวจป่าธรรมชาติ)[/caption][videopress wUFsr7qr]