AI อ่านใจหนูได้ ด้วยการวิเคราะห์ความเคลื่อนไหวบนใบหน้า ไม่ต้องผ่าตัดดูสมองแล้ว

ทีมนักวิจัยจากมูลนิธิแชมปาลิเมาด์ (Champalimaud Foundation) ในโปรตุเกส ค้นพบว่า การเคลื่อนไหวบนใบหน้าของหนูทดลองสามารถเปิดเผยความคิดที่ซ่อนอยู่ในจิตใจได้ ด้วยการศึกษาผ่านคลิปวิดีโอบันทึกใบหน้าหนูและแปลผลลัพธ์ด้วย AI

ที่มาการอ่านใจหนูด้วย AI

การศึกษาในครั้งนี้เป็นการศึกษาต่อเนื่องด้านพฤติกรรมของหนูทดลอง ซึ่งก่อนหน้านี้ทีมวิจัยตั้งโจทย์ให้หนูทดลองต้องหาคำตอบว่า ท่อน้ำอันไหนที่ให้น้ำหวานเป็นรางวัลได้ เพื่อศึกษาการคิดเชิงกลยุทธ์ (Strategic thinking) ของหนูทดลองว่าจะสามารถแยกได้อย่างไรว่าท่อน้ำที่สลับการปล่อยน้ำหวานเป็นรางวัลให้หนูคือท่อน้ำเส้นใดในแต่ละครั้งที่ทดลอง

ผลการทดลองปรากฎว่า หนูทดลองสามารถแก้โจทย์นี้ได้โดยผ่านกระบวนการคิดเชิงกลยุทธ์ที่แตกต่างกัน และยังพบว่ากลยุทธ์ทั้งหมดถูกแสดงออกมาในสมองพร้อม ๆ กัน ทำให้ฟานนี คาเซ็ตส์ (Fanny Cazettes) นักวิจัยหลัก (First author) ของงานวิจัยนี้ต้องการศึกษาต่อว่า การคิดเชิงกลยุทธ์เหล่านั้นจะปรากฏบนใบหน้าของสัตว์ได้หรือไม่

เพื่อไขคำตอบดังกล่าว ทีมวิจัยได้บันทึกทั้งการเคลื่อนไหวของใบหน้าและการทำงานของสมอง จากนั้นได้นำข้อมูลไปวิเคราะห์ด้วยแมชชีน เลิร์นนิง (Machine Learning) หรือรูปแบบการเรียนรู้ด้วยตัวเองของคอมพิวเตอร์ (AI) และพบว่าการเคลื่อนไหวบนใบหน้า สามารถรับข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งที่หนูกำลัง 'คิด' ได้มากพอ ๆ กับการบันทึกกิจกรรมของเซลล์ประสาทหลายสิบเซลล์

การทดลองเพื่ออ่านใจหนูด้วย AI

นอกจากนี้ ทีมวิจัยและ AI ได้แปลผลว่า รูปแบบใบหน้าของหนูทดลองที่คล้ายกันจะสะท้อนการคิดเชิงกลยุทธ์ในทางเดียวกัน ซึ่งเป็นข้อบ่งชี้หนึ่งว่าความคิดเฉพาะในระดับการเคลื่อนไหวใบหน้าหนูทดลองอาจเป็นรูปแบบตายตัว (stereotyped) คล้ายกับการแสดงอารมณ์ในมนุษย์

ผลลัพธ์จากการวิจัยในครั้งนี้เป็นการเสนอแนวทางในการศึกษาการทำงานของสมองโดยไม่ต้องผ่าตัดด้วยเครื่องมือ (Invasive tool) ซึ่งอาจช่วยให้นักวิจัยเข้าใจสุขภาพและความเจ็บป่วยได้ดียิ่งขึ้น แต่เนื่องจากวิธีการนี้เป็นการบันทึกข้อมูลใบหน้าเก็บไว้และประมวลผลด้วย AI ส่งผลให้เกิดการตั้งคำถามถึงความเป็นส่วนตัวของข้อมูลด้วยเช่นกัน

ทั้งนี้ งานวิจัยดังกล่าวได้รับการตีพิมพ์ลงในวารสารวิชาการ ature Neuroscience เป็นที่เรียบร้อยแล้ว และทีมวิจัยก็เรียกร้องให้ทุกฝ่ายกำหนดมาตรการป้องกันความเป็นส่วนตัวหากมีการนำหลักการจากงานวิจัยนี้ไปใช้นอกเหนือจากหนูทดลองในอนาคตต่อไป