หากจะพูดถึงอาหารหลักของคนไทยแน่นอนก็คือข้าว ทุกคนต่างรู้จักและคุ้นเคยกันดีโดยเฉพาะคนในเมืองที่ไม่ได้มีชีวิตทำเกษตรกรรมส่วนใหญ่จะซื้อข้าวสารมาและหุงกินกันได้เลย แต่จะมีกี่คนที่เข้าใจถึงขั้นตอนต่างๆ ก่อนที่จะมาเป็นข้าวสารให้เราหุงกินสบายๆ วันนี้เราจะพาทุกคนมารู้จักขั้นตอนที่สำคัญขั้นตอนหนึ่ง นั้นก็คือขั้นตอนการทำข้าวเปลือกให้เป็นข้าวสารหรือที่เขาเรียกกันว่าการสีข้าว ในสมัยก่อนการที่จะทำให้ได้ข้าวสารมากินนั้น ต้องนำข้าวเปลือกไปตำ ให้เปลือกข้าวและเมล็ดข้าวสารนั้นแยกกัน แล้วก็นำมาฟัดมาเก็บให้เหลือแค่ข้าวสารที่ใช้หุงกิน แต่ขั้นตอนและการทำนั้นค่อนข้างใช้แรงมากเลยทีเดียว ในปัจจุบันก็มีเครื่องจักร มาช่วยลดแรงของมนุษย์ในการทำการเกษตรเยอะขึ้นและสิ่งที่ทำให้เปลือกข้าวและเม็ดข้าวสารแยกออกจากกันนั้นเรียกว่าโรงสี โรงสีมีหลายขนาด ถ้าจะคุ้นหูกันและเห็นบ่อยๆ คงเป็นโรงสีขนาดใหญ่ที่เป็นของนายทุนที่ส่วนใหญ่จะรับซื้อข้าวที่ชาวนานำไปขายและนั้นแหละคือโรงสีที่สีข้าวและส่งขายไปตามตลาดที่ทุกคนเห็นบ่อยๆ แต่วันนี้เราจะพามาดูโรงสีชาวบ้าน โรงสีขนาดกลาง ที่คอยสีข้าวตามหมู่บ้านนั้นเอง เพราะโรงสีขนาดกลางราคาไม่ได้สูงมากจนเอื้อมไม่ถึง แต่ก็ใช่ว่าจะมีกันง่ายๆ ซะทีเดียว การบริการ โรงสีที่จะพาทุกคนดูคือโรงสีของบ้านเราเอง เป็นโรงสีขนาดกลาง บ้านเราจะมีรถคอยรับส่งข้าวเพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่ชาวบ้านหรือลูกค้าที่มาสีกับเรา แค่คุณโทรมาเราก็จะไปรับข้าวที่บ้านของคุณมาสีให้ แต่เราจะรับสีแค่ภายในตำบล และตำบลข้างเคียงเท่านั้น แต่ถ้าคุณอยู่ไกลสามารถนำข้าวใส่รถของคุณมาให้เราสีได้เลย การสีข้าว ขั้นตอนการสีข้าวนั้นในโรงสีของเราถูกอกแบบมาให้มีที่เทข้าวได้สะดวก เมื่อเทข้าวเปลือกลงไป เราก็จะต้องค่อยๆปล่อยข้าวเข้าไปที่ละไม่มาก เพราะหากปล่อยให้ข้าวไหลที่เดียวทั้งหมดเลยโรงสีจะทำการสีไม่ทัน ทำให้เกิดภาวะที่เรียกว่าโรงสีติด นั้นคือข้าวจะไม่ไหลออกมาค่ะ เมื่อปล่อยข้าวไปแล้วกระบวนการต่อไปที่โรงสีจะทำอัตโนมัตินั้นคือการส่งไปที่ตัวเครื่องกระเทาะเปลือกค่ะ เมื่อกระเทาะเปลือกแล้ว มันจะส่งไปอีกช่องที่มีพัดลมไว้คอยเป่าเปลือกข้าวหรือที่เรียกว่า แกลบ ให้แยกจากตัวข้าวสารออกไปด้านหลังค่ะ ข้าวสารที่ถูกแยกออกมาแล้วจะส่งมาอีกช่องทางต่อไปเพื่อได้รับการขัดสี เมื่อกระเทาะเปลือกออกข้าวจะยังไม่ขาวนะคะ พอมาถึงช่วงขัดสีเราโรงสีเราจะปรับระดับความขาวของข้าวได้ ถ้าไม่ขัดเลยคือข้าวกล้องค่ะ และที่คนส่วนใหญ่หรือคนในเมืองชอบกินก็คงเป็นข้าวขัดขาว ผลิตภัณฑ์อีกอย่างนึงที่เราได้จากขั้นตอนนี้นั้นก็คือ รำ เมื่อขัดเสร็จข้าวสารก็จะไหลลงมาในช่องที่เรามีถังรอรับ และก็มีอย่างอย่างที่ไหลมาในช่องข้างๆกัน นั้นก็คือปลายข้าว นั้นเองค่ะ เห็นขั้นตอนการทำงานของมันแล้ว ก็ดูไม่ยากเลยใช่มั้ยคะ สีข้าวรายได้อย่างไร คนเอาข้าวมาสีต้องเสียเงินหรือไม่สำหรับคนที่เป็นเจ้าของโรงสีนั้นต้องมีความอดทนและแข็งแรงมากๆ นะคะ เพราะเราต้องยกข้าวขึ้นข้าวลง ในตัวโรงสีเองเวลาสีข้าวฝุ่นจะเยอะเอามากๆ เลยล่ะ ดูจากรูปแค่เห็นก็รู้สึกคันแล้วใช่มั้ย รายได้ของโรงสีเราไม่ได้รับเงินจากลูกค้านะคะ หรือแล้วแต่ตกลงกัน ส่วนใหญ่สิ่งที่เจ้าของโรงสีได้นั้น คือการเก็บข้าวสารจากการสีค่ะ บางที่ใช้การตวงวัดคิดเปอร์เซ็นค่ะ แต่ไม่ได้เอาเยอะนะคะ สำหรับบ้านเราเองเราอาศัยเก็บข้าวเล็กน้อย ยิ่งถ้าใครที่ข้าวกรอบและหักง่าย สีข้าวออกมาแล้วข้าวปลายเยอะ เราก็ไม่เก็บข้าวเลยค่ะ เพราะแค่นั้นข้าวเขาก็น้อยอยู่แล้ว นอกจากข้าว สิ่งที่เราได้อีก 3 อย่าง นั้นคือ รำ ปลายข้าว และเปลือกข้าวหรือแกลบ นั้นเอง นั้นคือรายได้เสริมและผลพลอยได้ของโรงสีทุกโรงค่ะสำหรับโรงสีของเราตั้งอยู่ที่บ้านสำโรงน้อย ต.ผไทรินทร์ อ.ลำปลายมาศ จ.บุรีรัมย์ ผู้ที่สนใจหรืออยากเห็นวิถีชีวิต อยากลองตามติดไปรับข้าวส่งข้าวเพื่อสัมผัสวิถี บ้านๆรับลมเย็นๆ เชิญได้เลยนะคะเรื่องบ้านบ้านตอนต่อไป เราจะมาทำความรู้จักกับ 3 ผลพลอยได้ ของเราว่ามันใช้ทำอะไร เรามีรายได้จากมันเท่าไหร่ รอติดตามนะคะ