หอยพื้นบ้านประเภทหอยฝาเดียวที่นิยมรับประทานในบ้านเราอย่าง หอยโข่ง หอยโข่งใต้ หอยปัง หอยขม หอยเชอรี่ (หอยเชอรี่มาจากอเมริกาใต้มาอยู่ประเทศไทยนานจนนับให้เป็นหอยพื้นบ้านไปแล้ว) ปัจจุบันราคาไม่ถูกเลย หอยเชอรี่สดยังไม่ต้มมีตั้งแต่หลัก 50 บาท ไปถึง 100 กว่าบาท หากต้มแล้วแพ๊คแล้วราคาก็จะสูงขึ้นไปอีก ทำให้ในปัจจุบันมีผู้เลี้ยงหอยพื้นบ้านอยู่เยอะพอสมควร บางท่านก็เลี้ยงหอยทุกชนิดทั้ง หอยโข่ง หอยปัง หอยขม หอยเชอรี่ หอยเชอรี่สีทอง หลายท่านก็เลือกเลี้ยงเฉพาะที่ตนเองชอบ หรือที่เลี้ยงง่ายกินง่ายอย่างหอยเชอรี่ เลี้ยงไว้เป็นอาหารในครอบครัว เลี้ยงไว้ขาย เลี้ยงขายตั้งแต่ ไข่หอย ลูกหอย หอยพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ หอยตัวขนาดรับประทานอร่อย เรียกได้ว่าขายได้ทุกช่วงวัยของหอยหอยพื้นบ้านที่เริ่มหาได้ยากขึ้นในธรรมชาติ คือ หอยโข่ง กับ หอยปัง หอยทั้งสองชนิดไข่เป็นสีขาว กลุ่มเล็กๆ ใช้เวลาไข่นานกว่าหอยเชอรี่เกือบเท่าตัว เนื้อนุ่มหวาน นิยมนำมานึ่งจิ้มน้ำจิ้มซีฟู้ดรสชาติอร่อยมากๆ หอยปัง มีชื่อวิทยาศาสตร์ Pila scutata ชอบน้ำนิ่ง ส่วนหอยโข่งมีการแยกชนิดไว้ มาดูกันว่าที่เราเลี้ยงกันอยู่คือโข่งอะไร หอยโข่งใหญ่ ชื่อวิทยาศาสตร์ Pila ampullacea ชื่อท้องถิ่น หอยโข่งใหญ่ หอยโข่ง หอยโข่งนา หอยตาหวาน หอยนา หอยโข่ง ชื่อวิทยาศาสตร์ Pila angelica ชื่อท้องถิ่น หอยโข่ง พบได้ทั้งในน้ำนิ่งและน้ำไหลหอยโข่งลาย ชื่อวิทยาศาสตร์ Pila gracilis ชื่อท้องถิ่น หอยโข่งลายหอยโข่งปากส้ม ชื่อวิทยาศาสตร์ Pila pesmei ชื่อท้องถิ่น หอยโข่งปากส้มหอยโข่งเปลือกมัน ชื่อวิทยาศาสตร์ Pila polita ชื่อท้องถิ่น หอยโข่งเปลือกมัน หอยโข่ง กับ หอยปัง เป็นหอยพื้นบ้านที่เลี้ยงต้องเอาใจใส่มากอยู่พอควร หากลองเลี้ยงร่วมกันกับหอยเชอรี่ที่ไม่ใช่ในบ่อดินการกินการอยู่ ความอดทนต่อสภาพแวดล้อมหอยโข่งกับหอยปังจะสู้หอยเชอรี่ไม่ได้ และจะเริ่มมีตาย ปัจจุบันมีผู้เลี้ยงหอยโข่งกับหอยปังค่อนข้างเยอะ บางท่านอยู่ใกล้แหล่งน้ำธรรมชาติก็เก็บพ่อพันธุ์แม่พันธุ์มาจากแหล่งน้ำธรรมชาติมาทำการเพาะเลี้ยง ท่านไหนอยู่ไกลก็สั่งพ่อพันธุ์แม่พันธุ์มาเลี้ยง บางท่านสั่งไข่หอยโข่ง หอยปัง มาเพาะเลี้ยงเพื่อให้หอยสามารถปรับตัวเข้ากับน้ำและสภาพแวดล้อมตั้งแต่ตัวเล็กๆ การขายพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ส่วนใหญ่จะขายเป็นคู่ ขายเป็นตัว ไม่ได้ขายเป็นกิโลกรัม มีตั้งแต่ราคาคู่ละ 50 บาท ไปถึงหลัก 100 บาท การขายเป็นกิโลกรัมหอยสดไซต์กิน ราคาอยู่ที่ 100 - 160 บาท หากนำหอยโข่งหอยปังมานึ่งขายพร้อมน้ำจิ้ม จะมีราคาตั้ง 120 - 160 บาทการเลี้ยงหอยโข่ง กับ หอยปัง แบบประหยัดต้นทุน คือ ต้องให้อาหารจากธรรมชาติ จอก แหนเป็ด แหนแดง ผับตบไทย ผักตบชวา หรือผักชายา(คะน้าเม็กซิกัน,คะน้าเม็กซิโก ฯลฯ) อาหารหอยจากธรรมชาติเหล่านี้เราสามารถเก็บมาเพาะเลี้ยงขยายจำนวนให้มีมากขึ้นไว้เป็นอาหารให้กับหอย หรือหากไปเก็บไม่ได้ก็สั่งซื้อได้ทางออนไลน์จะมีขายเยอะมาก อย่าง แหนแดง ราคาจะอยู่ประมาณกิโลกรัมละ 50 - 90 บาท ผู้เขียนสังเกตว่าหอยทุกชนิดชอบกินแหนแดง มากๆ กินแล้วโตเร็ว น้ำเน่าช้าบรรดาหอยทั้งหมด หอยขม จะแตกต่างกว่าหอยชนิดอื่นตรงลักษณะ ขนาด รูป ร่าง และสำคัญ หอยขมออกลูกเป็นตัว ชอบน้ำสะอาด ชอบกินตะไคร้น้ำการเลี้ยงหอยขมมีทั้งเลี้ยงในบ่อดิน บอปูน บ่อพลาสติก กล่องพลาสติก ท่อซีเมนต์ ถัง กะละมัง ล้อรถยนต์ ฯลฯ เวลาเลี้ยงผู้เลี้ยงมักหากิ่งไม้แห้งๆ หรือทางมะพร้าวแช่ลงไปในบ่อเลี้ยงให้ตะไคร้จับหอยขมก็จะไปเกาะดูดกินตะไคร้เป็นอาหาร บางท่านจะให้อาหารเสริมซึ่งมีหลายสูตร เช่น สูตรข้าวเหนียวผสมอาหารปลาดุกปั้นเป็นก้อนเล็กๆ หรือสูตรข้าวเหนียว+อาหารปลาดุก+รำอ่อน ปั้นเป็นก้อนเล็กๆ ให้หอยขมอาทิตย์ละครั้ง หรือ 2-3 วันครั้ง ต้องดูขนาดของหอยขมและปริมาณหอยขมด้วยในการให้อาหารแต่ละครั้ง หอยขมหากเราเลี้ยงในบ่อดินจะสามารถเลี้ยงร่วมกับหอยชนิดอื่นได้บ้าง แต่หากเลี้ยงในภาชนะอย่าง กล่องพลาสติก กะละมัง ถัง ฯลฯ อาจต้องเลี้ยงเฉพาะหอยขม เพราะการเลี้ยงรวมกันหลายชนิดน้ำจะเน่าเร็ว หอยขมชอบน้ำสะอาด ชอบอยู่ในที่ร่ม หากเปลี่ยนน้ำให้ช้าหอยขมจะเริ่มตาย ข้อดีของการเลี้ยงหอยขมในกล่องพลาสติก ท่อซีเมนต์ ถัง กะละมัง ฯลฯ คือ การดูแล การให้อาหาร จับกิน จับขายได้ เปลี่ยนน้ำ ทำได้สะดวก สังเกตการเปลี่ยนแปลงของหอยขมได้ง่าย แต่ต้องขยันในการดูแล ส่วนการเลี้ยงในบ่อดินข้อดี คือ ไม่ต้องเปลี่ยนน้ำให้บ่อย หอยขมจะอยู่แบบธรรมชาติ ไม่ค่อยมีตาย การขายหอยขม หากเป็นหอยสด หอยขมขนาดกิน ราคามีตั้งแต่ 30 - 120 บาท หอยขมตัดก้นราคา 50 - 130 บาท หอยขมพ่อพันธุ์แม่พันธุ์มีขายทั้งเป็นตัวและเป็นกิโลกรัม ผู้เขียนเคยซื้อหอยขมพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ตัวละ 1 บาท กับ ตัวละ 2 บาท ได้ตัวใหญ่สวยมากๆ หอยเชอรี่ เป็นหอยต่างถิ่นที่เข้ามาในประเทศไทยหลายสิบปีแล้ว กระทั่งลืมแล้วว่าเป็นหอยจากประเทศอื่น หอยเชอรี่เป็นหอยที่เลี้ยงง่ายที่สุดในบรรดาหอยทั้งหมด กินง่าย กินเยอะ โตเร็ว อาหารที่ชอบ ผักชายา(คะน้าเม็กซิกัน,คะน้าเม็กซิโก ฯลฯ) แหนแดง แหนเป็ด จอก ผักตบไทย ผักตบชวา ผักก็ชอบอย่าง แตงกวา ผักกาดขาว ผักบุ้ง ผักกระเฉด แต่จะเลือกกินตรงนุ่มๆ ส่วนที่แข็งสังเกตว่าหอยเชอรี่จะไม่กิน ด้วยความที่หอยเชอรี่กินเยอะทำให้การเลี้ยงในภาชนะเลี้ยงที่ไม่ใช่ในบ่อดินหรือบ่อปูนใหญ่ๆ น้ำจะเน่าเสียเร็ว ต้องขยันเปลี่ยน หอยเชอรี่เลี้ยงเวลานำมาประกอบอาหารเนื้อจะไม่สากไม่ระคายเพราะมีดินติด เนื้อกรอบ นุ่ม เป็นผลมาจากอาหารที่หอยกิน หอยเชอรี่จะวางไข่ในที่แห้งเหนือน้ำ ส่วนใหญ่จะวางไข่ในเวลากลางคืน ไข่มีสีชมพูเกาะกันเป็นกลุ่มมีจำนวนไข่ประมาณ 200 ฟองไปถึงหลักพันฟอง ใช้เวลาประมาณ 7 - 13 วันก็จะออกเป็นตัว ซึ่งต่างจากหอยโข่ง หอยปัง ใช้เวลาไข่นาน กว่าลูกหอยจะออกจากไข่ก็กินเวลานานกว่าหอยเชอรี่มาก ทำให้จำนวนหอยโข่ง หอยปัง ในธรรมชาติลดจำนวนลงปัจจุบันมีผู้เลี้ยงหอยเชอรี่อยู่เป็นจำนวนมาก ที่นิยมเลี้ยงอีกอย่าง คือ "หอยเชอรี่สีทอง" เนื้อหอยจะมีสีขาวอมเหลือง เนื้อกรอบ นุ่ม กินอร่อย การซื้อขายหอยเชอรี่ เริ่มขายได้ตั้งแต่ ไข่หอย ลูกหอย หอยไซต์กิน หอยพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ อาหารหอย จำพวกพืชน้ำ ผักชายา และอาหารเสริม เรียกว่าเป็นอาชีพที่น่าสนใจมากๆ อาชีพหนึ่ง ความเป็นไปได้ในการลงมือเกือบ 100% หากจะประหยัดต้นทุนในการเลี้ยงก็ต้องขยันเก็บไข่หอยเชอรี่ เก็บพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ จากแหล่งน้ำธรรมชาติมาเพาะเลี้ยง หอยเชอรี่นอกจากขายหอยเชอรี่สดแล้ว จะนิยมนำมาต้มหรือนึ่งแกะตาออกขายเป็นหอยต้มแล้ว ผู้เขียนซื้อที่ตลาดสดใกล้บ้านถุงเล็ก 20 บาท มีประมาณ 8 ตัว ถุงกลาง 50 บาท มีประมาณ 15 ตัว ถุงใหญ่จะขายอยู่ที่ถุงละ 70 - 80 บาท ร้านขายส้มตำจะเป็นลูกค้าประจำของพ่อค้าแม่ค้าหอยเชอรี่ นอกจากขายสด ขายแบบต้มแกะตาแล้ว ยังมีการนำหอยเชอรี่มาแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าและให้เก็บไว้กินได้นาน เช่น หอยเชอรี่อบแห้ง หอยเชอรี่สามรส ฯลฯสถานการณ์ที่โควิดยังระบาดไม่หายหลายท่านอาจต้องอยู่บ้านเป็นระยะเวลานาน อาจจะลองเลี้ยงหอยโข่ง หอยปัง หอยขม หรือหอยเชอรี่ เลี้ยงอย่างใดอย่างหนึ่ง หรือลองเลี้ยงทั้งหมดแล้วแต่ชอบ เริ่มจากจำนวนน้อยๆ ศึกษาดูก่อนก็ได้ การเลี้ยงทำให้ต้องสังเกตความเป็นอยู่ของหอย สร้างความเพลิดเพลินให้กับผู้เลี้ยงได้เช่นกัน ขณะเดียวกันนำมาทำเป็นอาหารก็อร่อย นำไปขายก็สร้างรายได้ให้กับผู้เลี้ยง นับเป็นอาชีพทางเลือกหนึ่งที่น่าสนใจ ลองพิจารณาดูนะคะภาพประกอบโดยผู้เขียนหมายเหตุ: ราคาซื้อขายหอยทุกชนิดอาจมีเปลี่ยนแปลง ขึ้นลง ข้อมูลจาก บัญชีรายการทรัพยากรชีวภาพมอลลัสกาในประเทศไทย หอยฝาเดียวน้ำจืด สำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ(องค์การมหาชน)อัปเดตข่าวสาร และแหล่งเรียนรู้หลากหลายแบบไม่ตกเทรนด์ บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !