นักวิจัยสร้างเครื่องแยกพันธุ์ “ยุง” ใช้ AI ช่วยระบุพร้อมแจ้งเตือนความเสี่ยง

“ไข้เลือดออก” เป็นโรคเขตร้อนที่มียุงเป็นพาหะ และคร่าชีวิตผู้คนไปประมาณ 20,000 คนต่อปี ซึ่งปัจจุบันนี้แม้จะมีนวัตกรรมที่ช่วยป้องกันยุง เช่น ครีมและผลิตภัณฑ์อื่น ๆ แต่นักวิจัยกำลังมองหาตัวช่วยใหม่ โดยการใช้ปัญญาประดิษฐ์ (AI) มาช่วยตรวจจับยุง เพื่อทำให้สามารถหาวิธีการป้องได้ดีขึ้น

นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยเซาท์ฟลอริดา (University of South Florida) ในสหรัฐอเมริกา กำลังพัฒนา “กับดักยุง” ที่ใช้ปัญญาประดิษฐ์ (AI) เพื่อระบุแมลงที่เป็นพาหะของโรค โดยยุงจะถูกล่อด้วยสารดึงดูด เพื่อให้เข้ามาในกับดัก และถ่ายภาพด้วยกล้องจับที่สามารถระบุชนิดของยุงได้อย่างรวดเร็ว

ความสามารถของอุปกรณ์นี้ มาจากระบบอัลกอริทึมและปัญญาประดิษฐ์ที่ประมวลภาพ เพื่อช่วยระบุองค์ประกอบทางกายวิภาคตลอดจนชนิดของยุง ซึ่งข้อมูลนั้นจะถูกแบ่งปันกับผู้ใช้งาน ช่วยให้สามารถทราบได้ว่ามียุงชนิดใดอยู่ในพื้นที่ โดยดึงข้อมูลจากระยะไกลได้อย่างมีประสิทธิภาพและรวดเร็ว

ทีมงานกล่าวว่าอุปกรณ์นี้ สามารถผลิตได้ในราคาต่ำกว่า 150 ดอลลาร์สหรัฐ หรือราว 4,900 บาท ซึ่งอาจจะนำไปผลิตและแจกจ่ายให้เป็นอุปกรณ์สำหรับหน่วยงานท้องถิ่น เพื่อแจ้งเตือนถึงความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นต่อสุขภาพของประชาชน เช่นการเตือนภัยเกี่ยวกับการระบาดของไข้เลือดออกและโรคอื่น ๆ เช่น มาลาเรีย ที่มียุงก้นปล่องเป็นพาหะนำโรคได้อีกด้วย

นอกจากนี้ทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัยดังกล่าว ยังได้มีการจัดตั้งโครงการ อีเมอร์เจนต์ (EMERGENTS) ที่ใช้ปัญญาประดิษฐ์ช่วยปฏิวัติการเฝ้าระวังยุง ด้วยการสร้างเว็บไซต์ mosquitodashboard.org ในปี 2022 ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มที่เปิดให้ประชาชนทั่วไป สามารถอัปโหลดรูปถ่ายยุงจากสมาร์ตโฟนของตนเอง เพื่อระบุสายพันธุ์ และเป็นข้อมูลติดตามยุงในพื้นที่

เป้าหมายของโครงการคือการพัฒนาและขยายการใช้เทคโนโลยีเหล่านี้เพื่อช่วยในการตรวจจับยุงที่เป็นพาหะนำโรคตั้งแต่เนิ่น ๆ ข้อมูลที่รวบรวมได้จากโครงการนี้จะมีประโยชน์ต่อการบริหารจัดการโรคที่มียุงเป็นพาหะทั่วโลก

สำหรับ “ไข้เลือดออก” เกิดจากเชื้อไวรัสเดงกี (Dengue virus) โดยมียุงลายเพศเมียเป็นพาหะนำโรค อาการมีตั้งแต่น้อยไปจนถึงรุนแรง เช่น ไข้สูงลอยเฉียบพลัน 2 - 7 วัน ร่วมกับอาการปวดศีรษะ, ปวดกระดูก ปวดกล้ามเนื้อ, คลื่นไส้ อาเจียน, อาจมีจุดเลือดออกบริเวณผิวหนัง บางรายที่รุนแรงอาจมีอาการ ซึม ชัก หมดสติ หรือหัวใจหยุดเต้นได้