"ทีดีอาร์ไอ" จี้รัฐปฎิรูปภาคเกษตรก่อนสาย

ดร.นิพนธ์ พัวพงศกร นักวิชาการเกียรติคุณ สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ) กล่าวในงานสัมมนา Thailand Economic Outlook จัดโดยกรุงเทพธุรกิจ ว่า ทางออกเร่งด่วนที่สุดของประเทศ คือ การปรับโครงสร้างเศรษฐกิจ ที่เคยทำสำเร็จมาแล้วในอดีต แต่หยุดชะงักตั้งแต่กลางทศวรรษ 2000 ทำให้ภาคเกษตรไทยอ่อนแอลงอย่างชัดเจน โดยเสียส่วนแบ่งตลาดข้าวให้เวียดนาม และสถานะของประเทศไทยในการเป็น "ครัวโลก" กำลังอยู่ในภาวะสุ่มเสี่ยง

ปัญหาหลักคือ การปรับโครงสร้างที่แท้จริงไม่เกิดขึ้น โดยปัจจุบันแรงงานเกือบ ร้อยละ 30 ยังอยู่ในภาคเกษตร แต่สร้าง GDP เพียงร้อยละ 8 ซึ่งเป็นกิจกรรมที่มีผลิตภาพต่ำ นอกจากนี้ การเติบโตของภาคเกษตรไม่ได้มีเทคโนโลยีเป็นแกนนำอีกต่อไป 

ทั้งยังถูกซ้ำเติมด้วย นโยบายประชานิยม "แจกเงิน" ที่ทำให้เกษตรกรไม่จำเป็นต้องปรับตัว ส่งผลให้เกิดความเหลื่อมล้ำทางรายได้ระหว่างเกษตรกรกับนอกภาคเกษตรที่สูงกว่ามาเลเซียเกือบ 5 เท่าตัว

ดังนั้นหัวใจของการรีเซตโครงสร้าง คือการ ย้ายแรงงานออกจากเกษตรต้นน้ำ ไปสู่กิจกรรมใน ห่วงโซ่คุณค่าอาหาร-เกษตรมูลค่าสูง โดยเสนอให้รัฐบาลดำเนินการ 7 มาตรการหลัก

1.เร่งลงทุนวิจัยและเทคโนโลยี รัฐต้องตั้งเป้าลงทุนงานวิจัยพื้นฐานในภาคเกษตรให้ถึงร้อยละ 2 ของ GDP ภาคเกษตร 

2.กระจายอำนาจสู่ชนบท ตั้งคณะทำงานเร่งด่วนเพื่อวางรากฐานการกระจายโอกาสทางเศรษฐกิจ

3.ปฏิรูประบบอุดหนุนเกษตร เปลี่ยนจากการ "แจกเงิน" เป็นการอุดหนุนที่มีวัตถุประสงค์และมีการประเมินผล เพื่อ ลงทุนเพื่อเติบโต

4.เปลี่ยนระบบส่งเสริมเกษตร ให้กลุ่มเกษตรกรและเอกชนร่วมเสนอโครงการ แทนที่รัฐจะเป็นผู้คิดและทำเอง

5.จัดการทรัพยากรน้ำ ขยายผลการจัดการน้ำชุมชนที่ประสบความสำเร็จ

6.สร้างแรงจูงใจเอกชน ใช้มาตรการลดหย่อนภาษีเพื่อกระตุ้นให้เอกชนลงทุนวิจัยที่ก่อให้เกิดผลประโยชน์ต่อสังคม

7.แก้ไขกฎหมายสำคัญ 2 ฉบับ กฎหมายการเช่าที่ดินเกษตร แก้ไขให้สมดุลเพื่อส่งเสริมให้เกิดการเช่าและเป็นเส้นทางสู่ความร่ำรวย และกฎหมายบังคับคดี แก้ปัญหาการบังคับคดีที่ดินที่ล่าช้า