9 แมลงพาหนะนำโรค ที่สามารถพบได้ในห้องนอน อยู่บ้าน มีอะไรบ้าง? เขียนโดย ภัคฒ์ชาลิสา จำปามูล หลายคนยังมองภาพไม่ออกว่า ในบางครั้งสิ่งที่ทำให้เราเจ็บป่วยก็มาจากสิ่งแวดล้อมที่อยู่รอบตัวเรา ซึ่งห้องนอนก็ถือเป็นตัวอย่างของสิ่งแวดล้อมที่อยู่รอบตัวของเราในทุกๆ วัน ที่หลีกเลี่ยงได้ยาก และคุณผู้อ่านพอจะมองภาพออกไหมคะว่า ถ้าเราจะพูดถึงแมลงที่สามารถเป็นพาหนะของความเจ็บป่วยได้นั้น มีอะไรบ้าง หน้าตายังไง และเราจะรู้ได้ยังไงว่า ในห้องนอนของเรามีหรือไม่มี พอจะนึกออกบ้างไหมคะ? แต่ถ้ายังนึกไม่ออกก็ไม่เป็นไรค่ะ เพราะในบทความนี้ผู้เขียนจะมาส่งต่อข้อมูลเพื่อให้เห็นภาพมากขึ้นว่า มีอะไรบ้างที่เป็นตัวอย่างของแมลงที่สามารถเป็นพาหนะของเชื้อต่างๆ ได้ แต่ละชนิดที่ไหนคือจุดซ่อนตัวของแมลงกลุ่มนี้ โดยเมื่ออ่านจบแล้วคุณผู้อ่านสามารถนำไปสังเกต ตรวจสอบและเกิดความตระหนักมากขึ้น ในเรื่องการป้องกันและหาทางควบคุมมากขึ้นนะคะ และต่อไปนี้คือตัวอย่างของแมลงกลุ่มที่สามารถเป็นปัจจัยชักนำของเชื้อต่างๆ ที่ทำให้ความเจ็บป่วยได้ค่ะ 1. ไรฝุ่น ไรฝุ่นแม้จะมองไม่เห็นตัว แต่เป็นตัวการสำคัญที่ทำให้หลายคนเป็นภูมิแพ้ในห้องของเรา ไรฝุ่นชอบซ่อนตัวอยู่ในที่ที่อบอุ่นและชื้น โดยเฉพาะตามที่นอน หมอน ผ้าห่ม พรม โซฟาผ้า ม่านและตุ๊กตาผ้า โดยที่เหล่านี้เป็นแหล่งสะสมของเซลล์ผิวหนังที่ตายแล้วที่เราผลัดทิ้งไปทุกวัน ซึ่งเป็นอาหารชั้นดีของไรฝุ่น แล้วเราจะรู้ได้ยังไงว่ามีไรฝุ่นอยู่ในห้อง? หลักๆ เลย คือ ให้ดูจากอาการภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นกับตัวเราเองค่ะ เช่น คัดจมูก น้ำมูกไหล จามบ่อยๆ โดยเฉพาะตอนเช้าหรือตอนอยู่ในห้องนานๆ คันตา คันจมูก มีผื่นคันตามผิวหนังหรือมีอาการไอ หอบหืด ถ้ามีอาการเหล่านี้เกิดขึ้นบ่อยๆ โดยเฉพาะเวลาอยู่ในห้อง นั่นเป็นสัญญาณบ่งบอกว่าห้องของเราอาจมีไรฝุ่นสะสมอยู่มากนั่นเองค่ะ 2. มวนเพชฌฆาต มวนเพชฌฆาตเป็นแมลงที่หลายคนอาจไม่คุ้นเคยเท่าไรนัก แต่บางชนิดก็เป็นพาหะนำโรคได้ โดยเฉพาะในต่างประเทศที่มีรายงานว่าสามารถนำความเจ็บป่วยมาสู่คนได้ ซึ่งในประเทศไทยมวนเพชฌฆาตมักจะไม่ค่อยพบเจอในบ้านเท่าไรนัก เพราะโดยธรรมชาติแล้วเป็นแมลงที่กินแมลงอื่นเป็นอาหาร และมักจะอาศัยอยู่ตามสวนหรือพืชพรรณต่างๆ แต่ก็มีบางครั้งที่อาจจะพลัดหลงเข้ามาในบ้านได้ โดยเฉพาะช่วงเวลากลางคืนที่ถูกดึงดูดด้วยแสงไฟ เราจะรู้ได้อย่างไรว่ามีมวนเพชฌฆาตในห้อง? สังเกตจากลักษณะของตัวแมลงนิดนี้ค่ะ มวนเพชฌฆาตมีหลายชนิด แต่โดยทั่วไปจะมีลำตัวค่อนข้างเรียว ยาวประมาณครึ่งนิ้วถึงหนึ่งนิ้ว มีปากเป็นงวงแหลมๆ ที่ใช้แทงเหยื่อ และบางชนิดอาจมีสีสันฉูดฉาด เช่น สีน้ำตาล ดำ ส้ม เหลืองหรือแดง ถ้าเราพบเห็นแมลงที่มีลักษณะคล้ายมวนเพชฌฆาตในบ้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากเราถูกกัดแล้วมีอาการปวด บวม แดงหรือมีอาการแพ้รุนแรง ก็ควรระมัดระวังและปรึกษาแพทย์ค่ะ แลถึงแม้ในประเทศไทยยังไม่มีรายงานการระบาดของความเจ็บป่วยจากมวนเพชฌฆาต แต่การระวังไว้ก็เป็นสิ่งที่ดีที่สุดค่ะ 3. ยุง ยุงเป็นแมลงที่เรารู้จักกันดีและเป็นพาหะนำโรคตัวฉกาจที่พบได้ง่ายที่สุดในห้องของเราเลยค่ะ ยุงชอบอยู่ในที่ที่อับชื้นและมีแหล่งน้ำนิ่ง พวกยุงมักจะซ่อนตัวอยู่ตามมุมมืดๆ ใต้เตียง หลังตู้เสื้อผ้าที่แขวนไว้หรือตามม่าน โดยเฉพาะยุงลายที่ชอบออกหากินในเวลากลางวัน ส่วนยุงรำคาญจะชอบออกมาในเวลากลางคืน เราจะรู้ได้อย่างไรว่ามียุงอยู่ในห้อง? สังเกตได้ง่ายๆ เลย คือ เสียงหึ่งๆ ที่บินวนอยู่รอบหูของเราตอนกลางคืน หรือร่องรอยการถูกกัดที่เป็นตุ่มคันๆ บวมแดงตามผิวหนัง ถ้าเจอสัญญาณเหล่านี้ แสดงว่ามีแขกไม่ได้รับเชิญตัวเล็กๆ กำลังพร้อมที่จะแพร่เชื้ออยู่ในห้องของเราแล้วล่ะค่ะ 4. เห็บ จริงๆ แล้วเห็บไม่ใช่แมลง แต่เป็นสัตว์ขาข้อชนิดหนึ่งที่อยู่ในวงศ์เดียวกับไรและแมงมุมค่ะ ซึ่งเป็นพาหะนำโรคที่สำคัญและสามารถเข้ามาในห้องของเราได้บ่อยๆ โดยเห็บมักจะติดมากับสัตว์เลี้ยงอย่างสุนัขหรือแมวที่ออกไปข้างนอกบ้าน แล้วกระโดดมาเกาะตามเฟอร์นิเจอร์ พรม หรือซอกหลืบต่างๆ ในห้อง เราจะรู้ได้อย่างไรว่ามีเห็บในห้อง? สังเกตได้จากการพบเห็นตัวเห็บค่ะ ซึ่งมีลักษณะกลมรี สีน้ำตาลอมเทา ขนาดแตกต่างกันไปตั้งแต่เล็กจิ๋วไปจนถึงเท่าเมล็ดถั่ว เมื่อเห็บดูดเลือดจนอิ่ม หรืออาจพบจุดเลือดเล็กๆ ตามผ้าปูที่นอนหรือบริเวณที่สัตว์เลี้ยงชอบอยู่ นอกจากนี้หากสัตว์เลี้ยงของเรามีอาการคัน เกาบ่อยๆ หรือมีรอยแดงตามตัว ก็เป็นสัญญาณบ่งบอกว่าอาจมีเห็บอยู่ในบ้านแล้วค่ะ การปล่อยเห็บไว้ในห้องไม่เพียงแค่ทำให้สัตว์เลี้ยงไม่สบาย แต่ยังเสี่ยงต่อการแพร่เชื้อบางชนิดมาสู่คนได้ด้วย และถึงแม้ในไทยจะไม่ได้พบมากนัก แต่ก็ควรระมัดระวังค่ะ 5. แมลงสาบ แมลงสาบเป็นแมลงที่หลายคนไม่ชอบ และเป็นพาหะนำโรคที่สำคัญที่มักพบได้ในห้องของเราค่ะ รู้ไหมคะว่า แมลงสาบชอบอยู่ในที่ที่สกปรก อบอุ่นและมืดทึบ โดยเฉพาะตามซอกหลืบในห้องครัว ใต้ตู้เย็น ใต้ซิงค์ล้างจาน ตามท่อระบายน้ำหรือในตู้เก็บของที่รกรุงรัง เพราะเป็นแหล่งอาหารและน้ำชั้นดี แมลงสาบเป็นสัตว์หากินกลางคืน ดังนั้นเราจะเจอแมลงสาบออกมาเดินเพ่นพ่านตอนที่เราเปิดไฟในห้องมืดๆ หรือตอนดึกๆ ค่ะ เราจะรู้ได้ยังไงว่ามีแมลงสาบในห้อง? สังเกตได้จากการพบเห็นตัวแมลงสาบ ทั้งตัวเป็นๆ หรือซากของแมลงชนิดนี้ นอกจากนี้ยังอาจพบมูลของแมลงสาบที่มีลักษณะคล้ายผงกาแฟหรือพริกไทยเม็ดเล็กๆ ตามซอกมุมต่างๆ หรือได้กลิ่นเหม็นอับฉุนๆ ที่เป็นกลิ่นเฉพาะตัวของแมลงสาบ หากมีสัญญาณเหล่านี้แสดงว่าห้องของเราอาจเป็นที่พักพิงของแขกไม่ได้รับเชิญชนิดนี้แล้วล่ะค่ะ 6. หมัด หมัดเป็นแมลงตัวเล็กๆ ที่กระโดดเก่ง และเป็นพาหะนำโรคที่มักจะเข้ามาในห้องของเราได้บ่อยๆ ค่ะ โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าเรามีสัตว์เลี้ยงอย่างสุนัขหรือแมว เพราะว่าหมัดมักจะติดมากับสัตว์เลี้ยงเหล่านี้ แล้วก็กระโดดลงไปซ่อนตัวอยู่ตามพรม ผ้าปูที่นอน โซฟาหรือซอกหลืบต่างๆ ในห้อง เราจะรู้ได้อย่างไรว่ามีหมัดในห้อง? สังเกตได้จาก การพบเห็นตัวหมัด ซึ่งเป็นจุดสีดำเล็กๆ กระโดดได้ไว หรืออาจเจอรอยกัดที่เป็นตุ่มแดงๆ คันๆ ตามข้อเท้าหรือขาของเรา โดยเฉพาะถ้าตุ่มคันนั้นขึ้นเป็นกลุ่ม นอกจากนี้ถ้าสัตว์เลี้ยงของเราเกาบ่อยๆ มีรอยแดง หรือมีขี้หมัด ซึ่งเป็นมูลของหมัดที่มีลักษณะคล้ายผงพริกไทยดำเล็กๆ บนตัวสัตว์เลี้ยง ก็เป็นสัญญาณชัดเจนว่าหมัดได้เข้ามาอยู่ในบ้านและห้องของเราแล้วค่ะ หมัดไม่เพียงแต่ทำให้สัตว์เลี้ยงคัน แต่ยังสามารถกัดคนและทำให้เกิดอาการแพ้ได้ด้วยนะคะ 7. แมลงวัน แมลงวันเป็นแมลงที่เราคุ้นเคยกันดีและเป็นพาหะนำโรคที่สามารถพบเจอได้ง่ายในห้องของเราค่ะ โดยแมลงชนิดนี้ชอบอยู่ในที่ที่มีอาหารเน่าเสีย ขยะหรือสิ่งสกปรก เพราะเป็นแหล่งอาหารและแหล่งวางไข่ชั้นดี ดังนั้นเราจึงมักเจอแมลงวันบินวนอยู่ใกล้ๆ ถังขยะ จานชามที่ยังไม่ได้ล้างหรืออาหารที่วางทิ้งไว้ รวมถึงบริเวณที่มีกลิ่นอับชื้นหรือมีมูลสัตว์เลี้ยง เราจะรู้ได้ยังไงว่ามีแมลงวันในห้อง? สังเกตได้ง่ายๆ จากการพบเห็นตัวแมลงวันบินอยู่ภายในห้อง โดยเฉพาะตอนกลางวัน หรือได้ยินเสียงหึ่งๆ ของแมลงวัน นอกจากนี้เราอาจจะพบจุดดำๆ เล็กๆ ที่เป็นมูลของแมลงวันตามผนัง หน้าต่างหรือบริเวณที่มีอาหาร ซึ่งเป็นสัญญาณบ่งบอกว่ามีแมลงวันเข้ามาในห้องแล้วค่ะ แมลงวันแม้จะดูไม่เป็นอันตราย แต่ก็สามารถนำพาเชื้อต่างๆ มาสู่อาหารและสิ่งของที่เราสัมผัสได้ ซึ่งสามารถเป็นปัจจัยชักนำทำให้เกิดอาการเจ็บป่วยได้ค่ะ 8. แมลงหวี่ แมลงหวี่เป็นแมลงตัวเล็กๆ ที่อาจดูไม่เป็นพิษเป็นภัย แต่ก็สามารถเป็นพาหะนำโรคได้นะคะ และมักจะพบได้บ่อยในห้องครัวหรือบริเวณที่มีอาหารค่ะ แมงหวี่ชอบอยู่ในที่ที่มีผลไม้สุกงอม ผักที่เริ่มเน่าเสีย เศษอาหารหมักหมม หรือเครื่องดื่มที่มีรสหวาน เช่น ขวดน้ำอัดลมที่ดื่มไม่หมดหรือถังขยะที่มีเศษอาหาร เพราะเป็นทั้งแหล่งอาหารและแหล่งวางไข่ของแมลงชนิดนี้ เราจะรู้ได้ยังไงว่ามีแมลงหวี่ในห้อง? สังเกตได้ง่ายๆ จากการพบเห็นตัวแมลงหวี่ตัวเล็กๆ บินวนอยู่เป็นฝูง โดยเฉพาะรอบๆ ผลไม้ที่วางไว้ หรือบริเวณถังขยะในห้องนอน นอกจากนี้ถ้าเราเห็นจุดดำๆ เล็กๆ คล้ายขี้ผึ้งหรือมูลของแมลงหวี่ตามผนังหรือพื้นผิวใกล้กับแหล่งอาหาร ก็เป็นสัญญาณบ่งบอกว่ามีแมลงหวี่เข้ามาในห้องแล้วค่ะ แม้จะไม่ได้อันตรายเท่าแมลงวันตัวใหญ่ๆ แต่แมลงหวี่ก็สามารถนำสิ่งปนเปื้อนจากแหล่งอาหารที่สกปรกไปสู่อาหารที่เราจะรับประทานได้ค่ะ 9. มด มดเป็นแมลงที่เราเจอได้บ่อยในบ้าน และแม้จะดูตัวเล็กไม่น่ากลัว แต่ก็เป็นพาหะนำโรคที่สำคัญตัวหนึ่งเลยค่ะ จากที่มดชอบอยู่ในที่ที่มีอาหาร โดยเฉพาะอาหารหวานๆ หรือเศษอาหารที่หกอยู่ รวมถึงในซอกหลืบ ผนังหรือรอยแตกของอาคาร เพราะเป็นที่ที่ปลอดภัยและใกล้แหล่งอาหาร แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่ามีมดในห้อง? สังเกตได้ง่ายๆ จากการพบเห็นมดเดินเป็นแถว เพื่อขนอาหารกลับรัง หรือพบเห็นตัวมดเดินไปมาตามเคาน์เตอร์ครัว พื้นหรือผนัง นอกจากนี้หากเราเจอเศษดินเล็กๆ หรือคราบสกปรกที่เป็นทางเดินของมด ก็เป็นสัญญาณว่ามีมดเข้ามาในห้องแล้วค่ะ มดอาจไม่ได้กัดคนโดยตรงเพื่อแพร่เชื้อ แต่มดสามารถนำสิ่งปนเปื้อนจากภายนอก เช่น จากถังขยะหรือบริเวณที่สกปรก มาปนเปื้อนอาหารและเครื่องใช้ของเราได้ ซึ่งมีส่วนทำให้เกิดอาการเจ็บป่วยได้ค่ะ และทั้งหมดนั้นคือตัวอย่างของสิ่งมีชีวิตตัวเล็กๆ ทั้งที่บินได้ กระโดดเก่งและแอบซ่อนตัวเก่ง ในขณะเดียวกันก็นำพาความเจ็บป่วยมาสู่คนได้ค่ะ จะเห็นได้ว่าหลายตัวอย่างก็เป็นตัวอย่างใกล้ตัวของเรามากๆ และอ่านมาถึงตรงนี้แล้ว คงพอจะมองภาพออกกันบ้างแล้วนะคะว่า สิ่งที่จะเป็นพาหนะนำโรคได้มีอะไรบ้าง ซึ่งยุงเป็นพาหนะนำโรคที่ผู้เขียนเจอประจำค่ะ แมลงสาบและมดนานๆ มาที แต่ก็ยังจับตามองอยู่เรื่อยๆ ค่ะ โดยในบางวันตื่นมาก็เจอรอยแดงที่ขาและแขนจากยุงกัดค่ะ และจุดที่มักพบยุงแอบอยู่บ่อยๆ ก็คือ ตู้เสื้อผ้า ยุงนี่ร้ายจริงๆ นะคะ ยังไงนั้นคุณผู้อ่านสามารถนำข้อมูลในนี้ไปเป็นแนวทางป้องกันตัวเองและคอยสอดส่องไม่ให้บ้านของเรา โดยเฉพาะห้องนอนของเรามีพาหนะนำโรคได้ค่ะ และผู้เขียนหวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์กับคุณผู้อ่านไม่มากก็น้อย หากสนใจเนื้อหาเช่นนี้อีก อย่าลืมกดติดตามหรือบุ๊กมาร์กโปรไฟล์ไว้ เพื่อรับข้อมูลใหม่ๆ ในบทความต่อไปค่ะ เครดิตรูปภาพประกอบบทความ รูปภาพทำหน้าปก โดย Max Vakhtbovycn จาก Pexels และออกแบบหน้าปกโดยผู้เขียน ใน Canva รูปภาพประกอบเนื้อหา: ภาพที่ 1-2 โดยผู้เขียน, ภาพที่ 3 โดย Oktavianus Mulyadi จาก Pexels และภาพที่ 4 โดย F1lter 88 จาก Pexels เกี่ยวกับผู้เขียน ภัคฒ์ชาลิสา จำปามูล จบการศึกษา: พยาบาลศาสตรบัณฑิต จากวิทยาลัยพยาบาลศรีมหาสารคาม กระทรวงสาธารณสุข และสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต (อนามัยสิ่งแวดล้อม) จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น มีความสนใจและประสบการณ์เกี่ยวกับ: สุขภาพ จิตวิทยาเชิงบวก การบำบัดน้ำเสียและกำจัดสิ่งปฏิกูล วิธีกำจัดไรฝุ่น อาศัยอยู่บนที่นอนในบ้าน แบบไม่ใช้สารเคมีเลย 12 วิธีป้องกันแมลงหวี่มาตอม และลดการขยายพันธุ์ รอบตัวเรา ทำไมในบ้านถึงมีหนู อะไรคือต้นเหตุ สัตว์พาหนะนำโรคชนิดนี้ เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !