ผู้เชี่ยวชาญชี้ ดาดฟ้าเรือบรรทุกเครื่องบินฝูเจี้ยนของจีนเครื่องบินขึ้น - ลง พร้อมกันไม่ได้ !?

ผู้เชี่ยวชาญจากฝั่งสหรัฐอเมริกาอ้างว่า การออกแบบดาดฟ้าของเรือบรรทุกเครื่องบินจีนลำที่ 3 อย่างฝูเจี้ยน (Type 003) อาจทำให้เครื่องบินขึ้น - ลง พร้อมกันไม่ได้ และลดประสิทธิภาพของการเป็นเรือบรรทุกเครื่องบินสูงสุด 60% หลังจากที่จีนเผยแพร่สารคดีเกี่ยวกับเรือบรรทุกเครื่องบินในช่วงเดือนปลายตุลาคมที่ผ่านมา

ปัญหาของเรือบรรทุกเครื่องบินฝูเจี้ยนของจีน

ที่มาของปัญหา

เรือบรรทุกเครื่องบินในยุคปัจจุบันจะมีส่วนดาดฟ้าเรือที่ทำหน้าที่เป็นทางวิ่ง หรือรันเวย์ (Runway) ให้เครื่องบินขึ้นบิน - ลงจอด ซึ่งอาจเป็นรันเวย์ตรงหลักอันเดียว หรือระบบผสมแนวลงจอดแนวทแยง (diagonal landing runway)

แต่เนื่องจากข้อจำกัดด้านระยะทางและขนาดตัวเรือ ทำให้เรือบรรทุกเครื่องบินต้องมีเครื่องช่วยดีดตัวเพื่อเสริมแรงยกให้พ้นจากรันเวย์ หรือเป็นเบรกเสริมเมื่อลงจอด

ระบบดีดตัวบนเรือบรรทุกเครื่องบิน

โดยระบบช่วยในเรือบรรทุกเครื่องบินส่วนใหญ่มี 3 รูปแบบ ได้แก่

• ระบบสกีจัมป์ (Ski-jump STOBAR) เป็นส่วนที่โค้งงอนตัวขึ้นปลายทางของรันเวย์ เช่น เรือบรรทุกเฮลิคอปเตอร์จักรีนฤเบศ (ในยุคที่ยังประจำการ AV-8S Matador Harrier)

• ระบบสายสลิงพลังงานไอน้ำ (CATOBAR) เป็นสายสลิงความแข็งแรงสูงสำหรับช่วยดีดตัวหรือช่วยรั้งเมื่อลงจอด ขับเคลื่อนด้วยพลังงานจากกังหันไอน้ำ

• ระบบสายสลิงพลังงานแม่เหล็กไฟฟ้า (EMALS) เป็นระบบคล้าย CATOBAR ที่เปลี่ยนแหล่งพลังงานเป็นแม่เหล็กไฟฟ้าที่มีกำลังสูงกว่า มีเพียงสหรัฐอเมริกา และจีนที่มีระบบดังกล่าว
  (อ่านรายละเอียดการพัฒนาระบบ EMALS ได้ที่ข่าวของ TNN Tech)

ดาดฟ้าเรือบรรทุกเครื่องบิน

ดาดฟ้าเรือบรรทุกเครื่องบินของชาติมหาอำนาจอย่างสหรัฐอเมริกา มักนิยมสร้างทางวิ่งขึ้นเป็นทางตรง และทางลงจอดในแนวเฉียงกับหอบังคับการเรือ เพื่อเพิ่มระยะทางลงจอด 

ซึ่งระบบ CATOBAR และ EMALS จะทำให้เรือบรรทุกเครื่องบินสามารถปฏิบัติการให้เครื่องบินขึ้นบินและลงจอดพร้อมกันได้ในทั้งสองรันเวย์ ทำให้เรือบรรทุกเครื่องบินมีขีดความสามารถเสมือนเป็นสนามบินเคลื่อนที่ 

ปัญหาของจีนคือการออกแบบดาดฟ้าเรือ 

อย่างไรก็ตาม จากภาพที่เผยแพร่ผ่านสถานีโทรทัศน์ CCTV ที่ถ่ายทำสารคดีเกี่ยวกับเรือบรรทุกเครื่องบินฝูเจี้ยน ทำให้อดีตเจ้าหน้าที่ในกองทัพเรือสหรัฐฯ และผู้เชี่ยวชาญจำนวนหนึ่งลงความเห็นว่า ดาดฟ้าเรือฝูเจี้ยนไม่สามารถใช้เป็นทางขึ้นบินและลงจอดพร้อมกันได้

ทั้งนี้ จากภาพสารคดี ผู้เชี่ยวชาญประเมินว่า มุมของพื้นที่ลงจอดบนเรือฝูเจี้ยนมีความเบี่ยงเบนจากศูนย์กลางเพียง 6 องศา เมื่อเทียบกับเรือสหรัฐฯ ที่ 9 องศา ซึ่งจำกัดพื้นที่ระหว่างรันเวย์กับ EMALS ด้านหน้า 2 ตัว 

ผู้เชี่ยวชาญมองว่า ลักษณะดังกล่าวอาจเกิดจากการเปลี่ยนจากระบบ CATOBAR เป็น EMALS โดยไม่ได้ปรับเปลี่ยนระยะทางและมุมของรันเวย์ทั้ง 2 ให้สอดรับกับการวาง EMALS ที่ต้องมีระยะดีดส่งตัวเครื่องบินที่มากกว่า ทำให้เกิดการทับซ้อนกับเขตลงจอด

ภาพดาดฟ้าเรือบรรทุกเครื่องบินฝูเจี้ยน รันเวย์เฉียง (แนวเส้นขาวเหลือง) คือส่วนที่ผู้เชี่ยวชาญอ้างว่าทำมุมกับรันเวย์ตรงน้อยเกินไป ภาพ: Wikicommons

ผลกระทบต่อความสามรถเรือบรรทุกเครื่องบินฝูเจี้ยน

จากปัญหาที่เกิดขึ้น ทำให้รันเวย์ของเรือฝูเจี้ยนมีส่วนที่ทับซ้อนกับแนวของ EMALS ที่วางตัวประจำรันเวย์ หรือต่อให้ EMALS จะไม่ได้ทับซ้อน แต่เครื่องบินที่ลงจอดแล้วจะต้องแล่นข้ามแนว EMALS เพื่อไปยังพื้นที่ซ่อมบำรุง ทำให้ EMALS ไม่สามารถใช้งานได้ในระหว่างที่มีการลงจอด

หรือโดยสรุปมุมมองจากผู้เชี่ยวชาญตามที่สำนักข่าวในต่างประเทศรายงานก็คือ เรือบรรทุกเครื่องบินจะไม่สามารถขึ้นบิน - ลงจอดได้พร้อมกัน ส่งผลให้ขีดความสามารถในการรบลดลงไปสูงสุด 60% เมื่อเทียบกับเรือบรรทุกเครื่องบินของสหรัฐอเมริกาอย่าง USS Nimitz ที่ประจำการเกือบ 50 ปี

(อ่านข่าวข้อมูลเครื่องบินและเฮลิคอปเตอร์จาก USS Nimitz ที่ตกกลางทะเลจีนใต้ได้ที่นี่)

จีนจะเพิ่มขีดความสามารถในเรือบรรทุกเครื่องบินลำใหม่

ทั้งนี้ ปัญหาระบบดีดตัวยังเป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น เพราะก่อนหน้านี้ผู้เชี่ยวชาญบางส่วนมองว่า ระบบพลังงานของเรือบรรทุกเครื่องบินฝูเจี้ยนที่ยังคงใช้กังหันไอน้ำ (Steam turbine) ส่งผลให้เรือต้องเข้ารับการเติมเชื้อเพลิงทุก 1 - 2 เดือน 

ต่างจากเรือบรรทุกเครื่องบินสหรัฐอเมริกาที่ใช้ระบบพลังงานนิวเคลียร์ ทำให้การปฏิบัติงานต่อเนื่องกว่า และทำหน้าที่เสมือนฐานทัพลอยน้ำ ซึ่งเป็นบทบาทที่แท้จริงของเรือบรรทุกเครื่องบินในปัจจุบันได้ดีกว่า

อย่างไรก็ตาม ผู้เชี่ยวชาญทางการทหารจากเกาหลีใต้ชี้ว่า เรือบรรทุกเครื่องบิน Type 004 ของจีนอาจได้รับการยกระดับเพื่อแก้ไขข้อบกพร่องทั้งด้านการดำรงสภาพการรบและการออกแบบดาดฟ้าเรือให้ดียิ่งขึ้น รวมถึงเป็นไปได้อย่างมากที่จะใช้พลังงานนิวเคลียร์ในการขับเคลื่อนเรือบรรทุกเครื่องบินลำใหม่ต่อไป