หนี้ครัวเรือนทะลุเพดาน จีดีพีโตช้า—บทเรียนราคาแพงของเศรษฐกิจไทย
ไทยในจุดเปลี่ยน: เติบโตต่ำ–หนี้สูง–ต้องปรับโครงสร้างก่อนสาย
นายผยง ศรีวณิช กรรมการผู้จัดการใหญ่ธนาคารกรุงไทย (KTB) และประธานสมาคมธนาคารไทย กล่าวในเวที “Co-Create for Action: Reinvent Thailand’s Next Frontier” ว่า ทุกครั้งที่เกิดวิกฤตเศรษฐกิจ ประเทศไทยได้รับผลกระทบเต็มแรงเสมอ และแม้โลกจะเริ่มฟื้นตัว ไทยยังคงเติบโตต่ำกว่าค่าเฉลี่ยภูมิภาค จากข้อมูลของกองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) ไทยต้องเผชิญทั้งแรงกดดันจากเมกะเทรนด์โลก เช่น การแข่งขันด้านเทคโนโลยีและภูมิรัฐศาสตร์ และเมกะเทรนด์ภายใน เช่น โครงสร้างประชากรสูงวัย และการเปลี่ยนผ่านพลังงาน ซึ่งทั้งหมดกระทบต่อเศรษฐกิจโดยตรง
3 ปัญหาโครงสร้างหลัก หนี้–ขีดความสามารถ–ประสิทธิภาพรัฐ
นายผยงระบุว่า จากการหารือระหว่างภาคเอกชนและหน่วยงานรัฐ 6 หน่วยภายใต้กรอ. พบว่า ประเทศไทยกำลังเผชิญ 3 ปัญหาเชิงโครงสร้างสำคัญ ได้แก่
หนี้สูงทุกภาคส่วน ทั้งหนี้ครัวเรือน เอกชน และภาครัฐ
ขีดความสามารถการแข่งขันลดลง เมื่อเทียบกับประเทศเพื่อนบ้าน
ประสิทธิภาพภาครัฐต่ำ โดยเฉพาะในขั้นตอนอนุมัติและการเบิกจ่ายงบประมาณ
รัฐบาลจึงกำหนด 5 แกนยุทธศาสตร์เพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจ ได้แก่
กระตุ้นเศรษฐกิจผ่าน “คนละครึ่งพลัส” บัตรสวัสดิการ และเศรษฐกิจชายแดน
ลดภาระประชาชน แก้หนี้ครัวเรือน และดูแลค่าครองชีพ
ส่งเสริมเอสเอ็มอี ด้วยสินเชื่อค้ำประกันและมาตรการภาษี
เพิ่มการออมผ่านสลากออมทรัพย์และพันธบัตรประชาชน
ลงทุนอนาคต เช่น พลังงานสะอาดและพัฒนาทักษะแรงงาน
หนี้ครัวเรือนไทยแตะ 114% ของจีดีพี สูงสุดในภูมิภาค
ข้อมูลล่าสุดสะท้อนชัดว่าไทยยังติดกับดัก “หนี้ครัวเรือน” โดยมีสัดส่วนหนี้ต่อจีดีพีสูงถึง 114% แม้จีดีพีขยายตัวขึ้นแต่ปริมาณหนี้ไม่ลดลง สะท้อนว่าครัวเรือนไทยจำนวนมากต้องพึ่งพา “หนี้นอกระบบ” ซึ่งเพิ่มขึ้นต่อเนื่องจนคิดเป็น 14% ของหนี้ทั้งหมด
ปัจจุบันมีผู้ให้บริการปล่อยกู้ถึง 9,723 ราย โดยกว่า 30% ไม่อยู่ในระบบธนาคารหรือสถาบันการเงินเฉพาะกิจ ข้อมูลเหล่านี้ยังไม่ถูกรวมในฐานข้อมูลเครดิตบูโร (NCB) ส่งผลให้การกำกับดูแลและออกนโยบายช่วยเหลือไม่ครอบคลุม
นายผยงเสนอว่า ควรมี ศูนย์ข้อมูลหนี้กลาง เพื่อรวมข้อมูลลูกหนี้ทุกประเภท ช่วยให้เกิด “ความเป็นธรรมและความรับผิดชอบร่วมกัน” ระหว่างผู้ให้กู้ทุกภาคส่วน และสนับสนุนแนวคิด Responsible Lending อย่างแท้จริง
ทางรอด ตั้ง JV AMC แก้หนี้รายย่อย–พัฒนา Virtual Bank
ในมิติการแก้หนี้ นายผยงกล่าวว่า ธนาคารกรุงไทยเตรียมจัดตั้ง บริษัทบริหารสินทรัพย์ร่วมทุน (JV AMC) ภายในต้นปี 2569 เพื่อแก้ปัญหาหนี้รายย่อยต่ำกว่า 1 แสนบาท ซึ่งมีลูกหนี้กว่า 3.4 ล้านราย รวมมูลหนี้กว่า 1.22 แสนล้านบาท
รูปแบบการจัดการจะชัดเจน คือ
หนี้ไม่มีหลักประกันต่ำกว่า 1 แสนบาท โอนให้บริษัทบริหารสินทรัพย์สุขุมวิท (SAM)
หนี้มีหลักทรัพย์ค้ำประกัน เช่น บ้านหรือรถ เข้าระบบ JV AMC ของธนาคาร
นอกจากนี้ KTB ยังร่วมกับ AIS และ OR พัฒนา “ธนาคารคลิกซ์” (CLIX Virtual Bank) เพื่อขยายบริการทางการเงินสู่ประชาชนกลุ่มที่เข้าไม่ถึงระบบธนาคาร (Unbanked) ลดแรงพึ่งพาหนี้นอกระบบ และสร้างระบบนิเวศการเงินดิจิทัลใหม่ของประเทศ
วิเคราะห์เชิงโครงสร้าง ไทยต้อง “Reinvent” ก่อนเสียจังหวะโลก
ตัวเลขหนี้ครัวเรือนที่สูงกว่าร้อยละ 100 ของจีดีพีสะท้อนจุดอ่อนเชิงโครงสร้างที่เรื้อรัง การเติบโตทางเศรษฐกิจที่เฉลี่ยต่ำกว่า 3% ต่อปีในทศวรรษที่ผ่านมา ทำให้รายได้ครัวเรือนเพิ่มช้าแต่ภาระหนี้ขยายต่อเนื่อง ขณะที่ภาครัฐยังเน้นนโยบายกระตุ้นระยะสั้นมากกว่าการลงทุนระยะยาว
ข้อเสนอของนายผยงจึงเป็นการ “ตั้งโจทย์ใหม่” ให้เศรษฐกิจไทยเปลี่ยนจากการพึ่งพาหนี้ ไปสู่ระบบที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูล ความรู้ และวินัยทางการเงิน การรวมศูนย์ข้อมูลหนี้และตั้ง JV AMC จึงไม่ใช่แค่เครื่องมือแก้ปัญหาชั่วคราว แต่เป็นจุดเริ่มต้นของการ “รีอินเวนต์” ระบบการเงินไทยให้โปร่งใส ยั่งยืน และแข่งขันได้ในยุค ASEAN of the World
Tag
ยอดนิยมในตอนนี้