Angkor Sentinel คืออะไร ? ความสัมพันธ์ทางการทหารกัมพูชา-สหรัฐฯ ที่กลับมาในรอบ 8 ปี

ในห้วงที่เกิดการปะทะบริเวณทางชายแดน และความสัมพันธ์ไทย-กัมพูชาสั่นคลอนอย่างหนัก ภาพการจับมือ พบปะผู้นำทางการทหารระหว่างกัมพูชา และสหรัฐฯ ได้เกิดขึ้น รวมไปถึงความเป็นไปได้ที่การฝึกซ้อมผสมระหว่างสองประเทศ ที่หายไปถึง 8 ปีนั้น อาจกำลังจะกลับมาอีกครั้งด้วย 

Angkor Sentinel คืออะไร ? 

Angkor Sentinel เป็นการฝึกซ้อมทวิภาคีประจําปีระหว่าง USARPAC (ทัพบกภาคแปซิฟิคของสหรัฐฯ) และกองทัพกัมพูชา ที่เริ่มต้นตั้งแต่ปี 2010 การฝึกซ้อมนี้รวมไปถึงการฝึกซ้อมร่วมต่างๆ ทั้งในทางระดับกองพัน หรือทางการแพทย์ ที่มุ่งเน้นไปที่การฝึกกองกําลังสหรัฐฯ และกัมพูชาเพื่อสนับสนุนการปฏิบัติการรักษาสันติภาพและความมั่นคง

กัมพูชา และสหรัฐฯ มีการฝึกซ้อมร่วม Angkor Sentinel กันมา 7 ปี จนกระทั่งปี 2017 กัมพูชาได้ขอยกเลิกการฝึกซ้อม โดยอ้างว่าประเทศมีการเลือกตั้งท้องถิ่น และระดับชาติ แต่ถึงอย่างนั้น ก็มีการมองว่ากัมพูชาหันไปพึ่งพาจีนมากขึ้น และหันไปร่วมซ้อมรบกับจีนในโครงการ Golden Dragon 

ยุคนั้นถือได้ว่าความสัมพันธ์กัมพูชา-สหรัฐฯ ถดถอยลงสู่จุดต่ำสุด โดยในเดือนกุมภาพันธ์ 2017 วิลเลียม ไฮท์ เอกอัครราชทูตสหรัฐฯ ประจำกรุงพนมเปญในตอนนั้น กล่าวว่ากัมพูชาควรจ่ายคืนหนี้สงครามจำนวน 500 ล้านดอลลาร์ที่สหรัฐฯ ช่วยเหลือช่วงสงคราม ซึ่งทำให้ทางกัมพูชาไม่พอใจมาก และสมเด็จ ฮุน เซน ซึ่งเป็นผู้นำกัมพูชาในตอนนั้นเอง ถึงกับตอบโตว่า “พวกเขาทิ้งระเบิดลงบนหัวของเรา แล้วพวกเขาก็ขอให้เราจ่ายเงินคืน” 

ซึ่งไม่เพียงแค่ความสัมพันธ์ทางการทหารเท่านั้น แต่ความสัมพันธ์อื่นๆ ก็แย่ลงไปด้วย โดยหลังจากนั้นสหรัฐฯ ยังระงับวีซ่า และอายัดทรัพย์สินของข้าราชการอาวุโส และนักธุรกิจชาวกัมพูชาหลายคนที่เป็นพันธมิตรใกล้ชิดกับอดีตนายกฯ ฮุนเซนโดยอ้างเหตุผลเรื่องการคอร์รัปชั่นด้วย

การรื้อฟื้น Angkor Sentinel ทำไมถึงกลับมาในตอนนี้ ? 

ความสัมพันธ์ทางการทหารระหว่างสหรัฐฯ และกัมพูชามีแนวโน้มที่จะร่วมมือกันอีกครั้ง หลังจากที่ในเดือนมิถุนายน 2024 รมว.กลาโหมสหรัฐฯ ลอยด์ เจมส์ ออสตินที่ 3 เยือนพนมเปญ พบ ฮุน มาเนต นายกรัฐมนตรี และเตีย เซยฮา รมว.กลาโหมกัมพูชา และได้พูดคุยถึงโอกาสการสร้างความสัมพันธ์ด้านการป้องกันทวิภาคีระหว่างสหรัฐฯ-กัมพูชา เพื่อสนับสนุนสันติภาพและความมั่นคงในระดับภูมิภาค 

ซึ่งหลังจากนั้นในเดือนธันวาคม เรือรบ USS Savannah (LCS-28) เทียบท่าสีหนุวิลล์เป็นครั้งแรกในรอบ 8 ปี ซึ่งพลเรือเอก ซามูเอล เจ. ปาปาโร ยังได้พบกับพลเรือโท ไมย ดีนา ผู้บัญชาการฐานทัพเรือเรียม รวมถึงผู้ว่าการพระสีหนุด้วย ต่างก็เป็นสัญญาณถึงความร่วมมือที่ดีขึ้น และอิทธิพลของสหรัฐฯ ที่กลับมา เพราะฐานทัพนี้ เคยถูกสหรัฐฯ กังวลว่า เป็นฐานทัพเรือจีน เพราะมีเรือรบของจีนจอดเทียบท่าเป็นเวลานาน 

ในปี 2025 ความร่วมมือ และการรื้อฟื้นการฝึกทหาร ดูเป็นทางการมากขึ้น เมื่อ โรนัลด์ พี. คลาร์กผู้บัญชาการ USARPAC มาเยือนเอเชียแปซิฟิก ซึ่งแม้จะเดินทางมาไทยด้วย แต่เขาก็ได้ เยือนพนมเปญเช่นกัน ซึ่งได้หารือ พบปะผู้นำทหาร ผู้บัญชาการทหารสูงสุดของกองทัพกัมพูชา (RCAF) และรัฐบาล พูดคุยกันถึงความเป็นไปได้ในการรื้อฟื้นการฝึกร่วม Angkor Sentinel อีกครั้ง 

จนนำมาสู่การเคลื่อนไหวล่าสุด เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา ในวันที่ 24-25 ก.ค. ที่คณะผู้แทนทหารกัมพูชา นําโดยพลโท Suon Samnang เดินทางไปยังสํานักงานใหญ่ของกองบัญชาการอินโด-แปซิฟิกของสหรัฐอเมริกา (USINDOPACOM) ในฮาวาย และเจรจากับ จอร์จ โรเวล ผู้อํานวยการฝ่ายวางแผนเชิงกลยุทธ์และนโยบาย และพูดคุยถึงการฝึกร่วมอีกครั้ง

การพบกันในครั้งนี้ ถูกสื่อ และผู้เชี่ยวชาญจับตาว่า เป็นการเริ่มต้นความสัมพันธ์ทางทหารของกัมพูชา และสหรัฐฯ อีกครั้ง โดยกองทัพสหรัฐฯ กล่าวว่า ได้มีการสำรวจความเป็นไปได้ “ในการเริ่มการฝึกซ้อมร่วมกันระหว่างสหรัฐฯ-กัมพูชา Angkor Sentinel ซึ่งส่งสัญญาณถึงโมเมนตัมใหม่ในความร่วมมือด้านการป้องกัน” 

นี่ถือเป็นการเจรจาป้องกันทวิภาคีครั้งแรกระหว่างสองประเทศตั้งแต่ปี 2017 ทั้งยังแสดงให้เห็นความสัมพันธ์ที่ดีขึ้นระหว่างสองประเทศ เนื่องจากสหรัฐฯ เป็นพันธมิตรทางการทูตที่เก่าแก่ที่สุดของกัมพูชา โดยมีการครบรอบความสัมพันธ์ทางการทูต 75 ปีในปีนี้ 

แม้ว่าจะมีการมองว่า การเคลื่อนไหวในครั้งนี้ของสหรัฐฯ เป็นไปเพื่อคานอำนาจของจีน แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่า เราอาจต้องจับตามองความสัมพันธ์ที่รื้อฟื้นนี้ ไปถึงความเป็นไปได้ในการฝึกร่วม และปฏิบัติการระหว่างกัน  เพราะการรื้อฟื้นครั้งนี้ อาจมีผลกระทบต่อไทย ท่ามกลางความสัมพันธ์ของไทย กัมพูชาที่บาดหมาง และกำลังมีการปะทะทางการทหารไม่มากก็น้อย