วิกฤตคนอายุเกิน 35 ปี ในจีนหางานไม่ได้ เสี่ยงโดนไล่ออก เพราะแก่เกินไป

หลายครั้งที่เราเคยเห็นในประกาศรับสมัครงาน ซึ่งคุณสมบัติอย่างหนึ่งที่ระบุไว้คือ “อายุไม่เกิน 35 ปี” ทำให้อายุ 35 ปี กลายเป็นตัวเลขที่น่ากลัวสำหรับคนวัยทำงานที่กำลังสมัครงานใหม่ เพราะอาจจะต้องกลายเป็นตัวเลือกที่ถูกตัดทิ้งทันที หากมีอายุมากกว่า 35 ปี แม้ว่าจะมีประสบการณ์และคุณสมบัติอย่างอื่นพร้อม

 เรื่องนี้ไม่ได้เกิดขึ้นแค่การหางานในประเทศไทยเท่านั้น แต่ในประเทศจีนที่กำลังมีปัญหาคนว่างงานเพิ่มสูงขึ้น คนทำงานที่อายุ 35 ปี ถูกมองว่าเป็นภาระของบริษัทด้วยเงินเดือนที่สูงกว่าพนักงานที่เป็นนักศึกษาจบใหม่ ที่พร้อมทุ่มเททำงานหนัก หามรุ่งหามค่ำ ด้วยเงินเดือนที่น้อยกว่า และไม่คุ้นเคยกับเทคโนโลยีมากเท่าคนรุ่นใหม่ เมื่อคนทำงานมีอายุครบ 35 ปี จึงอาจกลายเป็นจุดจบของชีวิตวัยทำงานที่อาจจะถูกเลิกจ้างเมื่อไรก็ได้ และแทบไม่มีโอกาสที่จะหางานใหม่ได้เลย เพราะถูกมองว่า “แก่เกินไป”

ในโซเชียลมีเดียของจีนเรียกสิ่งนี้ว่า “คำสาปของคนอายุ 35” ที่ถูกห้ามสมัครงาน ไม่ว่าจะเป็นบริษัทเอกชน งานออฟฟิศ งานในโรงงาน หรือหน่วยงานรัฐบาล แม้แต่ประกาศรับสมัครคนกวาดถนนของหน่วยงานท้องถิ่น ยังไม่รับคนอายุเกิน 35 ปี โดยเฉพาะบริษัทด้านเทคโนโลยีในประเทศจีน ที่มุ่งเน้นการจ้างงานคนรุ่นใหม่เท่านั้น 

 หากเราดูสถิติตัวเลขของ Maimai ซึ่งเก็บข้อมูลด้านสถานที่ทำงานในประเทศจีน จะเห็นว่าอายุเฉลี่ยพนักงานในบริษัทเทคโนโลยีชั้นนำของจีน 18 แห่ง ไม่มีที่ไหนเลยที่พนักงานทั้งบริษัทมีอายุเฉลี่ยเกิน 34 ปี เนื่องจากบริษัทเทคโนโลยีของจีนขึ้นชื่อในเรื่องวัฒนธรรมการทำงานที่หนักตั้งแต่เช้ายันมืด ที่เรียกว่าระบบ 996 หรือทำงานตั้งแต่ 9 โมงเช้าถึง 3 ทุ่ม และทำงาน 6 วันต่อสัปดาห์ ซึ่งคนอายุเกิน 35 ปี ถูกมองว่าไม่สามารถทำงานหนักขนาดนี้ได้ รวมทั้งคนอายุ 35 ปี อาจมีภาระเรื่องครอบครัวที่ไม่สามารถทุ่มเทให้กับงานได้มากเท่ากับคนรุ่นใหม่ที่ยังไม่มีภาระผูกมัดเรื่องครอบครัว นอกจากนี้ คนอายุ 35 ปี ยังมีเงินเดือนที่สูงกว่าเด็กจบใหม่ ทำให้คนอายุเกิน 35 ปี ถูกมองว่าเป็นภาระของบริษัทมากกว่าจะเป็นทรัพยากรของบริษัท

การเติบโตของเศรษฐกิจจีนที่ไม่ร้อนแรงเหมือนเมื่อก่อน ทำให้บริษัทหลายแห่งต้องลดจำนวนพนักงานลง ซึ่งแน่นอนว่ากลุ่มพนักงานที่มีความเสี่ยงจะถูกปลดให้ออกจากงานมากที่สุดคือกลุ่มพนักงานที่มีอายุเกิน 35 ปี แม้พนักงานที่มีอายุเกิน 35 ปี จะมีประสบการณ์ในการทำงานที่มากกว่า แต่คุณสมบัติตรงนี้ก็ถูกมองว่าไม่มีความสำคัญเท่ากับพลังในการทำงานหามรุ่งหามค่ำของคนรุ่นใหม่

แม้กฎหมายการจ้างงานในประเทศจีนจะระบุไว้ชัดเจนว่าทุกคนต้องมีสิทธิในการหางานที่เท่าเทียมกัน และห้ามนายจ้างเลือกปฏิบัติต่อพนักงาน แต่นายจ้างก็มักหาวิธีที่สามารถบีบคั้นให้พนักงานที่มีอายุมากลาออกเองได้ ไม่ว่าจะเป็นการมอบหมายงานที่ยากเกินไป โดยไม่มีการช่วยเหลือ หรือการตัดผลประโยชน์ต่าง ๆ เพื่อบีบให้พนักงานลาออกเอง

และสำหรับพนักงานที่เป็นผู้หญิง คำสาปของคนอายุ 35 ยิ่งรุนแรงมากกว่าคำสาปของผู้ชาย เพราะผู้หญิงอายุ 35 ปี ถูกมองว่าเป็นวัยที่มีภาระเรื่องการเลี้ยงลูก ยิ่งทำให้ไม่สามารถทำงานได้เทียบเท่ากับผู้ชาย และมีความเสี่ยงที่จะถูกไล่ออกจากงานมากขึ้น  และหากถูกไล่ออกแล้ว ยิ่งหางานได้ยากกว่าผู้ชาย  

South China Morning Post สัมภาษณ์คนทำงานในประเทศจีนหลายคนที่ถูกไล่ออกเมื่ออายุเกิน 35 ปี พวกเขาบอกว่าตัวเองรู้สึกเหมือนเป็นผ้าขี้ริ้วที่ถูกโยนทิ้ง หลายคนที่ยังหางานใหม่ทำไม่ได้ ต้องอาศัยเงินช่วยเหลือที่ได้รับจากรัฐบาลสำหรับคนว่างงาน หรือไม่ก็หันไปประกอบอาชีพอิสระอย่างไรเดอร์ส่งอาหารที่กลายเป็นอาชีพยอดนิยมสำหรับคนตกงานในประเทศจีน เพราะเป็นหนึ่งในไม่กี่อาชีพที่ไม่สนใจอายุของคนทำงานว่าจะมีอายุเท่าไร