ช่วงนี้หลายคนน่าจะได้ยินการพูดถึง Polar vortex กันมาตลอด หลังอุณหภูมิช่วงต้นเมษาได้เย็นลงอย่างน่าแปลกใจ ซึ่งบางแหล่งข่าวกล่าวไว้ว่าความหนาวนี้เกิดขึ้นจาก Polar vortex แต่นั่นก็ไม่ใช่ข้อมูลที่ถูกต้องแต่อย่างไร เพราะกรมอุตุนิยมวิทยาก็ได้ออกแถลงการณ์มาแล้วว่าอากาศหน้าเย็นในเมืองไทยที่ผ่านมานั้น เป็นเพียงผลจากความกดอากาศสูงกำลังค่อนข้างแรงจากประเทศจีนเท่านั้นเอง แล้ว polar vortex นี้คืออะไรกันล่ะ? บทความนี้มีคำตอบครับPolar Vortex คืออะไร?Polar Vortex หรือชื่อเต็มก็คือ circumpolar vortex คือ กระแสลมที่พัดหมุนวนอยู่เหนือบริเวณขั้วโลกทั้งสองด้านด้วยความเร็วสูง โดยพัดอยู่ในระดับความสูงจากพื้นโลกขึ้นไปประมาณ 15-50 กม. ด้วยทิศทางจากตะวันตกไปตะวันออก polar vortex นั้นเป็นปรากฏการณ์ที่มีเป็นปรกติอยู่แล้ว ไม่ใช่สิ่งที่เกิดขึ้นใหม่แต่อย่างใดpolar vortex นั้นมีอิทธิพลต่อกระแสลมกรดขั้วโลก (polar jet stream) โดยถ้า polar vortex มีกำลังแรง ก็จะทำให้กระแสลมกรดขั้วโลกคงตัวและกันอากาศหนาวไม่ให้ลงมายังละติจูดที่ต่ำลงมาได้ แต่เมื่อไหร่ก็ตามที่ polar vortex อ่อนตัวลง โดยมักมีสาเหตุมาจากการอุ่นตัวอย่างกระทันของบรรยากาศชั้นสตราโตสเฟียร์ (sudden stratospheric warming) ก็จะทำให้กระแสกลมกรดขั้วโลกไม่คงตัวตามไปด้วย จึงทำให้อากาศอุ่นจากทางละติจูดล่างๆ ดันขึ้นไปได้ จึงส่งผลทำให้กระแสลมกรดขั้วโลกย้อยลงมายังละติจูดที่ต่ำลงมา จึงส่งผลให้สภาพอากาศในบริเวณนั้นหนาวเย็นลงมากกว่าปรกติได้ ดังตัวอย่างที่เคยเกิดขึ้นในทวีปอเมริกาเหนือ ในปี ค.ศ. 2021 ที่ผ่านมาpolar vortex ส่งผลกับสภาพในเมืองไทยไหม?Polar vortex ไม่ส่งผลต่อสภาพอากาศในเมืองไทย เนื่องจากมีเทือกเขาหิมาลัยกั้นไว้อยู่ จึงทำให้กระแสลมดังกล่าวไม่สามารถพัดลงมาถึงได้ อ้างอิงตามประกาศของกรมอุตุนิยมวิทยา นอกจากนี้แล้ว ปรากฏการณ์อากาศหนาวเย็นจาก Polar vortex ส่วนมากจะส่งผลแค่กับประเทศที่อยู่เขตอบอุ่น อย่างเช่นทวีปอเมริกาเหนือ หรือยูเรเชีย ส่วนสภาพอากาศที่หนาวเย็นลงในประเทศไทยช่วงนี้ เกิดขึ้นจากความกดอากาศสูงจากประเทศจีนที่แผ่ลงมายังประเทศไทย ซึ่งความกดอากาศสูงนี้ก็มักแผ่ลงมาเป็นระยะๆ อยู่แล้วในช่วงหน้าร้อนของทุกปี เพียงแต่ที่ผ่านมา ความกดอากาศสูงมีกำลังค่อนข้างแรง จึงทำให้อุณหภูมิอากาศลดลงจนรู้สึกได้ และอากาศหนาวในช่วงเดือนเมษายนก็เคยเกิดขึ้นมาแล้ว อย่างเช่นในเดือนเมษายนปี พ.ศ. 2561 ประสบการณ์ของผู้เขียนเกี่ยวกับสภาพอากาศสุดขั้วในประเทศไทย (Extreme weather)สำหรับผู้เขียนเองก็เคยมีประสบการณ์เจอเหตุการณ์สภาพอากาศสุดขั้วในประเทศไทยมาแล้วเช่นกัน อย่างเช่นในช่วงวันที่ 24-27 มกราคม พ.ศ.2559 ได้มีเหตุการณ์ที่อากาศหนาวลงอย่างฉับพลัน ซึ่งเหตุการณ์นี้เกิดจากความกดอากาศสูงหรือลมหนาวกำลังแรงจากจีนได้แผ่ลงมาปกคลุมประเทศไทยตอนบน จนทำให้อุณหภูมิอากาศในบริเวณนั้นลดลงอย่างรวดเร็วถึง 6-10 องศาเซลเซียสภายในวันเดียว แถมยังมีลมแรงและฝนตกหนักในช่วงที่ลมหนาวลงมาใหม่ๆ ด้วย โดยความกดอากาศสูงจากจีนนั้นจะแผ่ลงมาปกคลุมตั้งแต่วันที่ 24-25 มกราคม แต่หลังจากนั้นก็มีคลื่นกระแสลมตะวันตกพัดปกคลุมแถวๆ ภาคเหนือและภาคอีสานตอนบนต่อ ทำให้อากาศบริเวณนั้นหนาวต่อไปถึงวันที่ 27 มกราคมในตอนนั้นอากาศได้เริ่มหนาวเย็นลงจากทางภาคอีสานก่อนในช่วงบ่าย วันที่ 24 มกราคม พ.ศ.2559 จากนั้นถึงจะกระจายไปภาคอื่นๆ ตัวผู้เขียนเองตอนนั้นอยู่ที่อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ โดยอากาศเริ่มหนาวเย็นลงตอนช่วงเย็นๆ ของวันเดียวกัน ซึ่งตอนนั้นฝนตกหนักมากและมีลมแรงด้วย ประมาณ 1 ชั่วโมงกว่าๆ จึงจะลดความแรงลงเป็นฝนตกปรอยๆ และลมพัดความแรงปานกลางเป็นระยะๆ ในขณะที่อุณหภูมินั้น แทบจะเรียกได้ว่าลดลงชั่วโมงละ 2-3 องศาเซลเซียสกันเลยทีเดียว แต่ตอนดึกๆ ก็ลดช้าลงประมาณ 1 องศา ต่อ 1 ชั่วโมง โดยในเวลาประมาณ 7 ตอนเช้าของวันที่ 25 มกราคม อุณหภูมิที่วัดได้จากเทอร์มอมิเตอร์ที่หน้าบ้านของผู้เขียนอยู่ที่ 8 องศาเซลเซียส และยังมีฝนตกปรอยๆ และลมพัดมาเป็นระยะๆ อีกด้วย ซึ่งบอกได้เลยว่าหนาวมาก ต้องใส่เสื้อกันหนาวถึงสามชั้นถึงจะพออยู่ได้ แถมโรงเรียนยังเปิดสอนอยู่ ผู้เขียนเลยยังต้องเดินทางไปโรงเรียน โดยปั่นจักรยานฝ่าฝนไป (แต่ก็ใส่เสื้อกันฝนอยู่นะ) พอไปถึงโรงเรียนคือมือชาไปเลย เพราะอากาศมันหนาวจริงๆ แล้วมือก็โดนน้ำฝนตลอดเวลาที่ปั่นจักรยานด้วย พอไปถึงห้องเรียน มีเพื่อนหลายคนที่พกผ้าห่มไปเรียนด้วย จนห้องเรียนแทบจะเต็มไปด้วยคนคลุมผ้าห่ม 😂 ตอนเรียนก็ต้องปิดห้องด้วย ไม่อย่างนั้นลมจะเข้าและจะหนาวยิ่งกว่าเดิม โดยที่ทั้งวันอุณหภูมิไม่เกิน 10 องศาเซลเซียสเลย พอกลับบ้านตอนเย็นก็ต้องนั่งอังเตาอั่งโล่ และไม่อาบน้ำเลย เพราะหนาวเกินไป 😂พออีกวันถัดมา เหตุการณ์ก็คล้ายๆ เดิม และอุณหภูมิตอนเช้ายังลดลงไปอีกเล็กน้อย เหลือประมาณ 6 องศาเซลเซียส และก็แน่นอนว่าทั้งวันอุณหภูมิก็ไม่เกิน 10 องศาเซลเซียส ยังมีฝนปรอยๆ ทั้งวันเหมือนเดิม และโรงเรียนก็ยังเรียนตามปรกติเช่นเคย กว่าๆ จะเริ่มมีแดดก็ช่วงบ่ายๆ ของวันที่ 27 มกราคม ซึ่งตอนนั้นรู้สึกดีใจมาก เพราะจะได้ตากแดดรับความอบอุ่นสักที หลังไม่ได้เจอมา 2-3 วัน แต่ถึงอย่างนั้นอากาศก็ยังหนาวอยู่ จนหลังจากนั้นอากาศช่วงกลางวันถึงจะเริ่มอุ่นขึ้นเรื่อยๆ จนกลับสู่สภาพปรกติ ส่วนอากาศในตอนเช้าก็ยังหนาวต่อเนื่องอยู่ แต่ก็หนาวในระดับปรกติ จากประสบการณ์ของผู้เขียนในตอนนั้นบอกได้เลยว่า หนาวสุดเท่าที่ผู้เขียนเคยเจอ แต่ก็คิดว่า ในอนาคตก็อาจจะมีเหตุการณ์แบบนี้ขึ้นอีก เพราะสภาพอากาศในตอนนี้ค่อนข้างแปรปรวน จากภาวะโลกร้อนที่กำลังเกิดขึ้นในตอนนี้แล้วคิดว่าควรดูแลสุขภาพอย่างไร หากเกิดเหตุการณ์เช่นนั้นอีก?ในมุมมองของผู้เขียนเอง มองว่าควรเตรียมพร้อมกับทุกเหตุการณ์ที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต เพราะว่าสภาพอากาศสุดขั้วอาจจะไม่ได้มีแค่อากาศหนาวเพียงอย่างเดียว แต่ยังมีทั้งฝนตกหนัก หรืออากาศร้อนจัด โดยถ้าอากาศหนาวก็ควรที่จะหาเสื้อกันหนาวใส่จนรู้สึกว่าตัวเองอบอุ่น ถ้ายังไม่พอก็ควรก่อไฟแล้วผิงไฟเพิ่ม หรือถ้าฝนตกก็อาจจะอังผ่านเตาอั่งโล่ หรือถ้าไม่มีก็ควรหาผ้าห่มมาห่มเพิ่ม และพยายามอยู่แต่ในบ้าน และปิดประตูกันลมทุกทาง แต่สำหรับอากาศร้อนจัดก็ควรทำตัวเองเย็นอยู่เสมอ โดยอาจจะอาบน้ำบ่อยขึ้น อยู่ในห้องที่มีเครื่องปรับอากาศ หรือถ้าไม่มีก็เปิดพัดลมระบาย หรืออยู่ใต้ต้นไม้ก็ได้ และพยายามงดออกแดดถ้าไม่จำเป็น หรือถ้าต้องทำงานกลางแจ้งก็ควรใส่หมวกกันแดด และต้องจิบน้ำเสมอ เพราะเหงื่อจะออกมาเยอะ ทำให้ร่างกายขาดน้ำ และควรพักในที่ร่มให้บ่อยขึ้น เพื่อลดโอกาสที่จะเกิดลมแดด (Heat stroke)จบกันไปแล้วครับ สำหรับข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับ polar vortex และประสบการณ์สภาพอากาศสุดขั้วจากผู้เขียน ก่อนจากกันไป ก็หวังว่าข้อมูลนี้จะเป็นประโยชน์ไม่มากก็น้อยสำหรับท่านผู้อ่านนะครับ และน่าจะคลายกังวลท่านผู้อ่านลงไปเช่นกันสำหรับปรากฏการณ์อากาศหนาวที่เกิดขึ้นในเดือนเมษายนปี 2565 นี้ ^^ภาพหน้าปก : โดย 12019 จาก Pixabayเครดิตภาพที่ 1 โดย NOAA, ภาพที่ 2 โดย Courtesy: National Science Foundation จาก Wikipedia, ภาพที่ 3 โดย GuentherDillingen จาก Pixabay, ภาพที่ 4 โดยผู้เขียน และภาพที่ 5 โดย nastya_gepp จาก Pixabayเอกสารอ้างอิง1. National Oceanic and Atmospheric Administration. (2019). The science behind the polar vortex: You might want to put on a sweater. National Oceanic and Atmospheric Administration. สืบค้นจาก https://www.noaa.gov/2. Rebecca Lindsey. (2021). Understanding the Arctic polar vortex. Climate. สืบค้นจาก https://www.climate.gov3. Polar Vortex. Met office. (2021). สืบค้นจาก https://www.metoffice.gov.uk/4. สาเหตุที่อุณหภูมิทั่วไทยลดลง อากาศแปรปรวน หนาวเย็น - ฝนตก หรืออากาศหนาวเย็น ช่วงฤดูร้อน เดือน เมษายน 2565. (2021). Facebook: กรมอุตุนิยมวิทยา. สืบค้นจาก https://web.facebook.com/tmd.go.th/5. รัตนศิริ กิตติก้องนภางค์. (2021). โพลาร์ วอร์เท็กซ์: ยามเมื่อเครื่องปรับอากาศโลกเริ่มรวน. Greenpeace. สืบค้นจาก https://www.greenpeace.org/6. สมาชิกหมายเลข 3861135. (2564). รำลึกถึง 26 มกราคม 2559 วันที่อากาศหนาวเย็นฉับพลัน และฝนตกในฤดูหนาว. Pantip. https://pantip.com/topic/404763087. Mr.Vop. (2559). รายงานภัยพิบัติประจำจันทร์ที่ 25 มกราคม 2559. เว็บภัยพิบัติ. https://paipibat.com/อัปเดตความรู้ใหม่ ๆ อีกมากมาย โหลดเลยที่ App TrueID ฟรี !