รีเซต

กัมพูชาขึ้นทะเบียน "วรรณกรรมไทย 22 เรื่อง" กับยูเนสโก วธ.ยันไม่เป็นความจริง

กัมพูชาขึ้นทะเบียน "วรรณกรรมไทย 22 เรื่อง" กับยูเนสโก วธ.ยันไม่เป็นความจริง
TNN ช่อง16
16 กรกฎาคม 2568 ( 07:43 )
9

จากกรณีที่มีการเผยแพร่ข้อมูลในโซเชียลมีเดีย อ้างว่า "ประเทศกัมพูชานำวรรณกรรมไทย 22 เรื่องไปขึ้นทะเบียนกับยูเนสโกสำเร็จแล้ว" ทำให้เกิดความกังวล และเสียงวิพากษ์วิจารณ์ถึงการทำงานของรัฐบาลไทย ล่าสุด กระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) ได้ออกมาชี้แจงข้อเท็จจริง เพื่อทำความเข้าใจต่อสาธารณชน ยืนยันว่าข้อมูลดังกล่าว "ไม่เป็นความจริง" และเป็นความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน

สิ่งที่กัมพูชาเสนอ และได้รับการขึ้นทะเบียนจากยูเนสโกคือ "Royal Ballet of Cambodia" (ระบำพระราชทรัพย์กัมพูชา) ซึ่งเป็น "ศิลปะการแสดง" และได้รับการประกาศเป็นรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติตั้งแต่ปี พ.ศ. 2546 ไม่ใช่การขึ้นทะเบียนรายชื่อวรรณกรรม 22 เรื่องตามที่กล่าวอ้าง

ส่วนรายชื่อวรรณกรรมต่างๆ เช่น ไกรทอง, พระสังข์, อุณรุท ที่ปรากฏในข่าว เป็นเพียงข้อมูลที่อยู่ใน "หนังสือบัญชีมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมระดับชาติของกัมพูชา" ซึ่งตีพิมพ์ในปี พ.ศ. 2548 (หลังจากได้รับการขึ้นทะเบียนแล้ว 2 ปี) เพื่อรวบรวม "บทละครที่ใช้ในการแสดง" Royal Ballet of Cambodia เท่านั้น ไม่ได้เป็นการยื่นรายชื่อวรรณกรรมเหล่านี้ต่อยูเนสโกโดยตรง

อย่างไรก็ตาม ตามอนุสัญญาว่าด้วยการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ "วรรณกรรม" ไม่จัดเป็นสาขาที่สามารถเสนอขึ้นทะเบียนโดยตรงได้ แต่มรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ที่ยูเนสโกรับรองมี 5 สาขาหลัก ได้แก่ ประเพณีมุขปาฐะและการแสดงออกทางวาจา ศิลปะการแสดง  แนวปฏิบัติทางสังคม พิธีกรรม และงานเฉลิมฉลอง ความรู้และแนวปฏิบัติเกี่ยวกับธรรมชาติและจักรวาล และ งานฝีมือแบบดั้งเดิม

ดังนั้น การอ้างว่ามีการขึ้นทะเบียน "วรรณกรรม 22 เรื่อง" จึงขัดต่อหลักเกณฑ์ของยูเนสโกโดยสิ้นเชิง ส่วนวรรณกรรมหลายเรื่องที่ปรากฏในรายชื่อบทละครของกัมพูชา จัดเป็น "วัฒนธรรมร่วม" ที่ได้รับอิทธิพลและเผยแพร่ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มาอย่างยาวนาน เช่น รามเกียรติ์, อิเหนา, สังข์ทอง, ไกรทอง ซึ่งปรากฏเป็นบทละครและนาฏศิลป์ในหลายประเทศ ไม่ว่าจะเป็น ไทย ลาว เมียนมา อินโดนีเซีย

ปัจจุบัน ไทยเข้าเป็นภาคีอนุสัญญาฯ เมื่อปี พ.ศ. 2559 และมีรายการที่ได้รับการขึ้นทะเบียนจากยูเนสโกแล้ว 6 รายการ ได้แก่ โขน  นวดไทย  โนรา สงกรานต์ ต้มยำกุ้ง และ เคบายา (ขึ้นทะเบียนร่วมกับ 4 ประเทศ) นอกจากนี้ ยังมีรายการที่รอการพิจารณาอีก 4 รายการ คือ ชุดไทย, มวยไทย, ผ้าขาวม้า และประเพณีลอยกระทง

ทั้งนี้ วัตถุประสงค์หลักของยูเนสโกคือการ "สงวนรักษา" มรดกภูมิปัญญาไม่ให้สูญหาย และสร้างความตระหนักรู้ถึงคุณค่าร่วมกัน ไม่ใช่การประกาศความเป็นเจ้าของแต่เพียงผู้เดียว กระทรวงวัฒนธรรมยืนยันว่า ได้มีการติดตามความเคลื่อนไหวของประเทศต่างๆ อย่างใกล้ชิด และทำงานเพื่อสร้างความเข้าใจอันดีในระดับภูมิภาค พร้อมทั้งส่งเสริมมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของไทยให้เป็นที่ยอมรับในระดับสากล จึงขอให้ประชาชนอย่าหลงเชื่อข่าวปลอม และตรวจสอบข้อมูลจากแหล่งที่น่าเชื่อถือก่อนเผยแพร่ต่อไป


ข่าวที่เกี่ยวข้อง

- กัมพูชาสอดไส้ "วรรณกรรมไทย" อิเหนา-พระเวสสันดร ยื่นขอมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม จริงหรือไม่?

ข่าวที่เกี่ยวข้อง