อเมริกาแก้ปัญหา “ทหาร” สมองบาดเจ็บด้วย AI ! เช็กสมองก่อนเสียหายเกินแก้

การดูแลทหาร 1 นาย ให้เป็นยอดฝีมือในการรบของกองทัพ จำเป็นต้องใส่ใจอาวุธประจำกาย อุปกรณ์เสริมต่าง ๆ ไปจนถึงการฝึกสมรรถภาพทางกายอย่างต่อเนื่อง อย่างไรก็ตาม ทหารสหรัฐอเมริกามากกว่า 500,000 นาย ต่างพบปัญหาอาการบาดเจ็บทางสมองที่รุนแรง และต่างยังไม่ได้รับการดูแลที่เหมาะสม ทำให้นักวิจัยจาก MIT พัฒนาระบบตรวจสอบอาการด้วยแว่นตา VR และสมาร์ตโฟน

ลักษณะอาการบาดเจ็บทางสมองของทหารสหรัฐอเมริกา

จากปัญหาอาการบาดเจ็บทางสมองของทหารสหรัฐฯ ที่เกิดขึ้น ทำให้ทีมนักวิจัยจากห้องวิจัยลินคอล์น (Lincoln Laboratory) สถาบันเทคโนโลยีแห่งแมสซาชูเซตส์ หรือ MIT (Massachusetts Institute of Technology) ร่วมกับทีม ได้พัฒนาระบบคัดกรองสุขภาพสมองของทหารอเมริกา เพื่อแก้ปัญหาสุขภาพสมองที่มักถูกละเลยและขาดการรักษาที่เหมาะสม โดยใช้เพียงระบบแว่นสร้างภาพเสมือนจริง หรือแว่น VR (Virtual Reality) กับสมาร์ตโฟนเท่านั้น

ทั้งนี้ อาการบาดเจ็บทางสมอง หรือ TBI (Traumatic Brain Injury) ในทหารอาชีพ เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นได้จากหลากหลายสาเหตุ เช่น

• ตกจากที่สูงระหว่างการฝึก
• บาดเจ็บจากการระเบิด
• อาการหลังเผชิญเรื่องสะเทือนขวัญ หรือ PTSD
• การอดนอน

โดย TBI แต่ละประเภทนั้นจะมีวิธีการรักษาที่แตกต่างกันไป แต่หนึ่งปัญหาที่สำคัญที่สุด คือแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญประสบปัญหากาแยกแยะลักษณะอาการบาดเจ็บทางสมอง

2 เครื่องมือแยกอาการบาดเจ็บทางสมองจาก MIT

คริสโตเฟอร์ สมอลต์ (Christopher Smalt) นักวิจัยด้านระบบสุขภาพและประสิทธิภาพของมนุษย์ (Human Health & Performance System) หัวหน้าทีมวิจัย จึงพัฒนาเครื่องมือ ขึ้นมา 2 ตัว ได้แก่

1. READY (Rapid Evaluation of Attention for DutY) เป็นแอปที่ใช้ระบุปัญหาความพร้อมทางด้านการรับรู้ (Cognitive readiness) ของสมองได้ในเวลา 90 วินาที
2. MINDSCAPE (Mobile Interface for Neurological Diagnostic Situational Cognitive Assessment and Psychological Evaluation) ที่เป็นแว่น VR ซึ่งระบุปัญหาทางสมองที่เจาะจงได้ยิ่งขึ้น

โดยแพลตฟอร์ม READY และ MINDSCAPE จะค้นหาตัวบ่งชี้ที่เหมาะสมสำหรับความพร้อมด้านการรับรู้ 3 ปัจจัย ได้แก่ การทรงตัว การเคลื่อนไหวของดวงตา และการพูด เป็นตัวบ่งชี้ทางชีวภาพ หรือ Biomarker ที่เชื่อถือได้ในการประเมิน

หลักการทำงานเครื่องมือแยกอาการบาดเจ็บทางสมองจาก MIT

หลักการของ "READY" การเก็บข้อมูลสายตาของทหารในการติดตามจุดที่เคลื่อนที่บนหน้าจอ ดูการทรงตัว และการเปล่งเสียงสระด้วยระดับเสียงคงที่ 

จากนั้นแอปพลิเคชัน READY จะใช้ข้อมูลที่เก็บจากเซนเซอร์ในสมาร์ตโฟน เพื่อให้ AI คำนวณตัวบ่งชี้ความผันผวน (wobble indicator) จากค่าทดสอบพื้นฐานที่ทหารคนนั้น ๆ เคยทำได้ หรือว่าผลลัพธ์ที่ทหารซึ่งเข้ารับการทดสอบคิดว่าทำได้ และรายงานผลออกมา

ถ้าหากแอป READY เจอความผันผวนที่ว่านี้ ผู้ดูแลก็จะให้ผู้ทดสอบทำการประเมินต่อด้วย MINDSCAPE ซึ่งใช้เทคโนโลยีแว่น VR ในการทดสอบเชิงลึกเพิ่มเติม เพื่อวัดการทำงานด้านการรับรู้ กับเวลาตอบสนองและหน่วยความจำใช้งาน (Working memory)

โดยการทดสอบเหล่านี้จะถูกบันทึกด้วยเซนเซอร์ทางสรีรวิทยา (Multimodal physiological sensors) เพื่อระบุการวินิจฉัยที่แม่นยำยิ่งขึ้น เช่น 

• คลื่นไฟฟ้าหัวใจ หรือ EEG
• ค่าพลีทิสโมแกรม หรือ PPG ที่วัดความเปลี่ยนแปลงของปริมาณหลอดเลือดฝอยใต้ผิวหนัง 
• การตรวจวัดรูม่านตา 

สถานะเครื่องมือแยกอาการบาดเจ็บทางสมองในปัจจุบัน

โดยแพลตฟอร์ม MINDSCAPE จะนำไปใช้ทดสอบการวินิจฉัยที่ศูนย์การแพทย์ทหารแห่งชาติวอลเทอร์ รีด (Walter Reed National Military Center) ในปี 2026 นี้ ในขณะที่แพลตฟอร์ม READY จะใช้ทดสอบวินิจฉัยที่สถาบันวิจัยเวชศาสตร์สิ่งแวดล้อมกองทัพบกสหรัฐฯ (U.S. Army Research Institute of Environmental Medicine: USARIEM) ในปี 2026 เช่นกัน 

ขั้นตอนการจำแนกอาการทั้งในแพลตฟอร์ม READY และ MINDSCAPE จะนำไปสู่การคัดกรองอาการบาดเจ็บทางสมองที่เหมาะสมได้ และนำไปสู่การดูแลทหารอเมริกากว่า 500,000 นาย ที่มีอาการบาดเจ็บทางสมอง ระหว่างปี 2020 - 2024 ที่ผ่านมา และทางทีมวิจัยเชื่อว่าผลลัพธ์ที่ได้จะต่อยอดไปสู่การรักษาทางการแพทย์ในพลเรือน หรือในกลุ่มนักกีฬาในอนาคตได้ต่อไป