พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท สถานที่ประดิษฐานพระบรมศพพระพันปีหลวง

พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท สถานที่ประดิษฐานพระบรมศพสมเด็จพระพันปีหลวง

ภายหลังสำนักพระราชวังมีประกาศ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จสวรรคต ด้วยพระอาการสงบ เมื่อวันที่ 24 ตุลาคม พุทธศักราช 2568 สิริพระชนมพรรษา 93 พรรษา

รัฐบาลและประชาชนทั่วประเทศต่างร่วมไว้อาลัยและแสดงความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้

โดยสำนักพระราชวังได้กำหนดให้ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวัง เป็นสถานที่ประดิษฐานพระบรมศพ เพื่อถวายพระเกียรติยศสูงสุดตามราชประเพณี เช่นเดียวกับพระมหากษัตริย์และพระบรมวงศานุวงศ์สำคัญในอดีต

ประวัติและความสำคัญของพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท

พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ตั้งอยู่ภายในพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร เป็นพระที่นั่งองค์ประธานในหมู่พระมหาปราสาท และเป็น พระที่นั่งทรงไทยแท้องค์เดียว ที่หลงเหลืออยู่ในราชสำนักปัจจุบัน

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช โปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2332 บนพื้นที่เดิมของพระที่นั่งอมรินทราภิเษกมหาปราสาท ซึ่งถูกฟ้าผ่าและไฟไหม้ พระราชทานนามว่า “พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท” เพื่อเป็นศูนย์กลางแห่งราชพิธีสำคัญของแผ่นดิน

สถาปัตยกรรมทรงไทยแท้อันวิจิตรงดงาม

พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท เป็นสถาปัตยกรรมทรงปราสาทแบบจตุรมุข ฐานสูง 2.85 เมตร มีเรือนยอดทรงปราสาทประดับช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ และนาคสะดุ้ง หน้าบันจำหลัก พระนารายณ์ทรงครุฑ รายล้อมด้วยลายกนกเทพพนม แสดงถึงอำนาจและความเป็นสิริมงคลแห่งราชวงศ์

ภายในพระที่นั่งประดับด้วยพระแท่นสำคัญหลายองค์ เช่น

• พระที่นั่งบุษบกมาลา ใช้ประดิษฐานพระสยามเทวาธิราช

• พระแท่นราชบัลลังก์ประดับมุก ใช้ในการพระราชพิธีใหญ่

• พระแท่นราชบรรจถรณ์ประดับมุก ใช้ประดิษฐานพระพุทธรูปและปูชนียวัตถุสำคัญในงานพระราชกุศล

ธรรมเนียมการประดิษฐานพระบรมศพและพระบรมศพสำคัญ

พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทเป็นสถานที่ประกอบพระราชพิธีสำคัญ และใช้ประดิษฐานพระบรมศพของพระมหากษัตริย์เกือบทุกรัชกาล รวมถึงพระบรมวงศานุวงศ์ที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้จัดตามราชประเพณี

เริ่มตั้งแต่พระบรมศพของ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์ ซึ่งเป็นพระบรมศพแรกในสมัยรัชกาลที่ 1 และต่อมาได้ประดิษฐานพระบรมศพของพระมหากษัตริย์ทุกพระองค์จนถึงปัจจุบัน

ล่าสุดในปี พ.ศ. 2559–2560 ใช้ประดิษฐานพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

นอกจากเป็นสถานที่ประดิษฐานพระบรมศพและพระบรมศพแล้ว พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทยังใช้เป็นสถานที่ประกอบพระราชพิธีสำคัญ เช่น พระราชพิธีฉัตรมงคล และพิธีพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าในวันที่ 4 พฤษภาคมของทุกปี

พระที่นั่งองค์นี้จึงไม่เพียงเป็นโบราณสถานทางสถาปัตยกรรมไทยที่งดงามสมบูรณ์ หากแต่ยังเป็นศูนย์กลางแห่งจิตวิญญาณของราชสำนักไทย ที่สะท้อนความต่อเนื่องของพระราชประเพณีและพระมหากรุณาธิคุณอันล้นพ้น