พืชสมุนไพรนั้นมีมากมายหลายชนิด แต่ละชนิดก็มีสรรพคุณสามารถรักษาอาการเจ็บป่วยต่าง ๆ ได้แตกต่างกันไป ในสมัยโบราณนั้นยังไม่มียารักษาโรคเหมือนในปัจจุบัน คนโบราณจึงได้ใช้ยาสมุนไพรที่หาได้จากธรรมชาติมาใช้ประโยชน์ ซึ่งก็ได้มีการศึกษาค้นคว้าจนเกิดเป็นตำรายาสมุนไพร และได้สืบทอดภูมิปัญญามาจนถึงปัจจุบัน แต่เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนไป การนำพืชสมุนไพรมาใช้นั้นก็กลายเป็นเรื่องไกลตัว เพราะการใช้ยาแผนปัจจุบันนั้นง่ายและสะดวกกว่า ทำให้คนทั่วไปมีความรู้เกี่ยวกับพืชสมุนไพรน้อยลง และรู้จักพืชสมุนไพรเพียงไม่กี่ชนิด อีกทั้งสมุนไพรบางอย่างก็หายากและใกล้สูญพันธุ์เต็มทีผู้เขียนจึงมีความตั้งใจเป็นอย่างยิ่งในการนำข้อมูลต่าง ๆ เกี่ยวกับพืชสมุนไพรมาเผยแพร่ให้ข้อมูลแก้ผู้สนใจทั่วไป เพื่อให้รู้จักลักษณะและสรรพคุณของพืชสมุนไพรแต่ละชนิด อันจะทำให้พืชสมุนไพรเหล่านี้กลับมาเป็นที่รู้จักมากขึ้น ซึ่งในบทความนี้ผู้เขียนได้นำข้อมูลของสมุนไพรหนึ่งชนิดมาบอกเล่าถึงสรรพคุณที่น่าสนใจ สมุนไพรชนิดนี้มีชื่อว่า “หนาดใหญ่” พืชสมุนไพรที่มีคนรู้จักไม่มากนัก ซึ่งเราจะมาทำความรู้จักในบทความนี้ภาพถ่ายโดยผู้เขียนลักษณะของ “หนาดใหญ่” จัดเป็นไม้พุ่มขนาดกลางลำต้นเป็นแก่นแข็ง แตกกิ่งก้านออกมากแผ่ออกเป็นพุ่ม เปลือกของลำต้นมีสีขาวอมน้ำตาลผิวเรียบ กิ่งอ่อนจะมีขนปกคลุมและมีกลิ่นหอมอ่อน ๆ มักชอบขึ้นอยู่ตามริมคันนา ตามชายเขาหรือริมแม่น้ำ ใบเป็นรูปรีขอบขนานปลายใบและโคนใบแหลม คล้ายรูปใบหอก ขอบใบหยักเป็นซี่เล็ก ๆ ถี่คล้ายฟันเลื่อย หลังใบและท้องใบมีขนทั้งสองด้าน ดอกมีสีเหลืองออกช่อเป็นประจุกที่ปลายกิ่งตามซอกใบ ลักษณะของหลอดเป็นรูปทรงกระบอก มีกลีบดอกติดกันเป็นหลอดยาว มีกลีบเลี้ยงสีเขียวหุ้มอยู่สรรพคุณของ “หนาดใหญ่” ช่วยขับลม แก้ปวดท้อง แก้ริดสีดวงจมูก บำรุงกำลัง ช่วยให้เจริญอาหาร ช่วยระงับประสาม แก้อหิวาตกโรค แก้ไข้ แก้ตาเป็นต้อ แก้จุกเสียดแน่นเฟ้อ แก้อาการเกร็งกล้ามเนื้อ ช่วยขับปัสสาวะภาพถ่ายโดยผู้เขียนเมื่อสมัยผู้เขียนเป็นเด็กนั้นมักเห็นต้น “หนาดใหญ่” ขึ้นเป็นพุ่มอยู่ตามคันนา ตอนนั้นผู้เขียนยังไม่ทราบว่าต้นไม้ชนิดนี้คือพืชสมุนไพร จนได้มาทราบจากปู่เมื่อครั้งหนึ่ง พ่อของผู้เขียนเกิดอาการปวดศีรษะปู่จึงได้นำใบของ “หนาดใหญ่” มาตำจนแหลกจากนั้นนำมาพอที่ศีรษะ เมื่อพอกไว้สักพักอาการปวดศีรษะก็ทุเลาและหายเป็นปกติในเวลาไม่นาน นอกจากนี้ปู่มักจะนำ ใบของหนาดใหญ่มาต้มเป็นน้ำสมุนไพรดื่มเพื่อเป็นยาบำรุงกำลังทำให้ร่างกายอบอุ่นในฤดูหนาว อีกทั้งยังช่วยให้เลือดไหลเวียนดีขึ้น และเป็นยาช่วยขับปัสสาวะได้เป็นอย่างดีที่กล่าวมานั้นเป็นเพียงสรรพคุณบางส่วนที่ผู้เขียนเคยมีประสบการณ์มา ซึ่งนอกจากนี้ “หนาดใหญ่” ยังสามารถนำไปเข้าเครื่องยาผสมกับสมุนไพรชนิดอื่น เพื่อประกอบเป็นยารักษาโรคได้อีกหลายอาการ และผู้เขียนหวังเป็นอย่างยิ่งว่าบทความนี้จะทำให้ทุกท่านรู้จักและให้ความสนใจกับพืชสมุนไพรมากขึ้น เพื่อช่วยกันอนุรักษ์ให้คงอยู่สืบต่อไปภาพถ่ายโดยผู้เขียน