'ประชากรจีนเติบโตช้าสุดในรอบทศวรรษ' สำมะโนประชากรชี้ อัตราเกิดเหลือ 0.53%

ข่าววันนี้ อัตราการเติบโตของประชากรแดนมังกร ลดลงหนักสุดในรอบหลายทศวรรษ กระทบต่อภาพลักษณ์เศรษฐกิจในอนาคต และปัญหาสังคมที่ค่อย ๆ กลายเป็นสังคมสีเทา เหมือนเพื่อนบ้าน เกาหลีใต้และญี่ปุ่น

ประชากรจีนเติบโตลดลง 0.04% ดูน้อยแต่เยอะ

ข้อมูลการสำรวจสำมะโนประชากรจีน ที่จะจัดขึ้นทุก ๆ 10 ปี ฉบับล่าสุด พบว่า ช่วง 10 ปีที่ผ่านมา (2010-2020) ประชากรจีนเพิ่มขึ้นในอัตรา 0.53% ลดลงจากอัตรา 0.57% ในช่วงปี 2000-2010 ขณะที่ ปัจจุบัน จีนมีประชากรกว่า 1,410 ล้านคน

อัตราการเพิ่มขึ้นของประชากรที่ถดถอยลง เป็นสิ่งที่รัฐบาลจีนพยายามแก้ปัญหาด้วยนโยบายสนับสนุนให้คู่รักและคู่สมรส มีบุตรมากขึ้น 

การสำรวจสำมะโนประชากรของจีน จัดทำช่วงปลายปี 2020 โดยให้เจ้าหน้าที่สำรวจกว่า 7 ล้านคน ลงพื้นที่ไล่ตามบ้านเรือนของประชาชนเพื่อเก็บข้อมูล ด้วยวิธีนี้ ทำให้แม้ประชากรจีนจะมีมหาศาล แต่การสำรวจสำมะโนประชากรของจีน ถือว่าเป็นข้อมูลที่ค่อนข้างสมบูรณ์ และมีความสำคัญต่อการวางยุทธศาสตร์ต่อไปในอนาคตของรัฐบาล

เด็กเกิดใหม่เพียง 12 ล้านคนเท่านั้น

สถาบันสถิติแห่งชาติของจีน เปิดเผยว่า เมื่อปีที่แล้ว มีทารกเกิดใหม่เพียง 12 ล้านคน ถือว่าลดลงมากจาก 18 ล้านคนในปี 2016 
ผู้อำนวยการสถาบันสถิติฯ มองว่า อัตราการเกิดที่ต่ำของจีน เป็นผลจากการพัฒนาทางสังคมและเศรษฐกิจของจีนเอง เพราะเมื่อประเทศพัฒนามากขึ้น เป็นธรรมดาที่อัตราเกิดจะต่ำลง เพราะประชาชนให้ความสำคัญกับการศึกษา อาชีพ และความก้าวหน้าอื่น ๆ ก่อนการมีคู่ครองและมีบุตร

เกาหลีใต้ประชากรหดตัวครั้งประวัติศาสตร์

ตัวอย่างคล้ายกันคือในญี่ปุ่นและเกาหลีใต้ ที่อัตราการเกิดต่ำสุดเป็นประวัติการณ์ในช่วงไม่กี่ปีมานี้ แม้ว่ารัฐบาลพยายามอัดฉีดเงินอุดหนุน และนโยบายกระตุ้นการมีบุตรอย่างเต็มที่ก็ตาม

เมื่อปีที่แล้ว เกาหลีใต้มีประชากรลดลงเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ หมายถึงมีตัวเลขการตายมากกว่า ปริมาณการเกิดที่เพิ่มขึ้น ขณะที่ อัตราการเกิดของเกาหลีใต้ก็ถือว่าต่ำที่สุดในโลกอยู่แล้ว

ประชากรที่ลดถอยลงยังมีปัจจัยจากสังคมผู้สูงวัย เพราะเกาหลีใต้มีคนชรามากกว่าคนหนุ่มสาว 

ประชากรหด เกิดลด นำมาสู่ปัญหามากมาย

การเกิดที่น้อยลง คนชราที่เพิ่มขึ้น หมายความว่าจีน และประเทศเหล่านี้ จะขาดแคลนบุคลากรในอุตสาหกรรม รวมถึงขาดแคลนบุตรหลานที่จะมาดูแลผู้สูงวัยอีกด้วย ส่วนรัฐบาลก็จะรับภาระการให้บริการสุขภาพและประกันสังคมกับผู้สูงวัยมากขึ้น

เมื่อปี 2016 รัฐบาลจีน ยุตินโยบายลูกคนเดียว และอนุญาติให้คู่รักมีบุตร 2 คนได้ แต่การปฏิรูปกฎหมายครั้งสำคัญนี้ กลับไม่สามารถฉุดอัตราการเกิดที่ลดลงให้กลับมาได้ในระยะยาว

ผู้สังเกตการณ์ถึงขั้นคาดการณ์ว่า รัฐบาลจีนอาจจะยกเลิกนโยบายการวางแผนครอบครัว ไม่จำกัดจำนวนบุตร ให้ประชาชนเลือกมีบุตรได้อย่างเสรี ในการประกาศผลสำรวจสำมะโนประชากรในครั้งนี้ แต่ก็ไม่ได้เกิดตามคาด

คนวัยทำงานในจีน คือ ประชาชนช่วงอายุ 16-59 ปี แต่คนกลุ่มนี้กลับลดลงมากที่สุดในทุกช่วงวัย โดยลดลงถึง 40 ล้านคน เมื่อเทียบกับสำมะโนครั้งก่อนในปี 2010 ทำให้ตอนนี้ จีนมีประชากรวัยทำงานอยู่ราว 880 ล้านคน แม้ยังเป็นส่วนใหญ่ของประเทศ แต่ก็หดตัวลงต่อเนื่อง

หากอัตราการเกิดของประชากรต่ำ คนวัยทำงานหดตัวลงเรื่อย ๆ เช่นนี้ ก็จะส่งผลต่อการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจของจีนในภายภาคหน้าด้วย 

เรื่อง : ทศพล ชัยสัมฤทธิ์ผล
ภาพ : AFP