ทำความรู้จัก “Spogomi” กีฬารักษ์โลกแนวใหม่ ที่ช่วยปฏิวัติวงการเก็บขยะ

สุดสัปดาห์นี้ กรุงลอนดอนได้คลาคล่ำไปด้วยผู้เข้าร่วมงานเก็บขยะจำนวนมาก ที่พร้อมใจกันถือถุงพลาสติก คีมเหล็ก และถุงมือ เพื่อลงสนามในศึก "Spogomi" หรือการแข่งขันเก็บขยะระดับโลก ซึ่งกำลังกลายเป็นกีฬาสาธารณะสายรักษ์โลกที่ได้รับความนิยมอย่างรวดเร็วในสหราชอาณาจักร

“Spogomi” มีต้นกำเนิดจากประเทศญี่ปุ่นในปี พ.ศ. 2551 โดยมุ่งหวังให้คนทั่วไปตระหนักถึงปัญหาขยะในพื้นที่สาธารณะ และกระตุ้นให้ร่วมกันทำความสะอาดในรูปแบบที่สนุกและแข่งขันได้ ปัจจุบัน กีฬานี้เริ่มแพร่หลายเข้าสู่โรงเรียนและชุมชนในอังกฤษ โดยมีการจัดแข่งขันอย่างจริงจัง

สำหรับทีมชาติอังกฤษในฐานะแชมป์โลกจากการแข่งขันที่กรุงโตเกียวเมื่อปี พ.ศ. 2566 เอาชนะเจ้าภาพญี่ปุ่นด้วยปริมาณขยะที่เก็บได้มากกว่าถึง 28 กิโลกรัม โดยหนึ่งในสมาชิกทีมคือ ดร.ซาราห์ แพร์รี วัย 29 ปี แพทย์จากเมืองกลาสโกว์ ผู้มีประสบการณ์การวิ่งมาราธอนถึง 33 ครั้ง เป็นหนึ่งในกำลังสำคัญที่พาทีมสู่ชัยชนะ

แม้จะไม่ได้เข้าร่วมการแข่งขันปีนี้ตามกฎที่ไม่อนุญาตให้ทีมชนะเลิศเข้าร่วมติดกันสองปี ดร.แพร์รีก็ยังคงเดินทางมาเข้าร่วมกิจกรรมเก็บขยะในฐานะอาสาสมัคร เพื่อท้าทายตัวเองว่าเก็บขยะได้มากแค่ไหนในเวลาที่กำหนด

การแข่งขัน Spogomi ใช้เวลา 45 นาทีในการเก็บขยะ และอีก 20 นาทีสำหรับการคัดแยกขยะตามประเภท โดยคะแนนจะพิจารณาจากน้ำหนักและหมวดหมู่การรีไซเคิลของขยะที่เก็บได้ ทำให้เกมมีทั้งความเร็ว แรง และกลยุทธ์

แม้จะฟังดูเหมือนกิจกรรมสบาย ๆ แต่ Spogomi เป็นกีฬาที่ใช้แรงไม่น้อย ดร.แพร์รีเปิดเผยว่า แม้ตนจะผ่านการวิ่งมาราธอนมาเกือบสามสิบครั้ง แต่ยังไม่เคยรู้สึกเมื่อยขาเท่าหลังการแข่งขัน Spogomi ในโตเกียวเมื่อสองปีก่อน เธอต้องเดินเร็วอย่างต่อเนื่องในอุณหภูมิสูง พร้อมหอบหิ้วขยะหลากรูปทรงน้ำหนักรวมกว่า 50 กิโลกรัม ผ่านพื้นที่เมืองที่เต็มไปด้วยผู้คน

ความน่าสนใจของ Spogomi ไม่ได้อยู่แค่ด้านการแข่งขัน แต่ยังเป็นจุดเริ่มต้นให้ผู้คนหันมาสังเกตและตระหนักถึงปัญหาขยะรอบตัวมากขึ้น ดร.แพร์รีกล่าวว่า หลังจากร่วมกิจกรรมนี้ ทำให้เธอ “มองเห็น” ขยะที่เคยถูกมองข้ามในชีวิตประจำวัน และกลายเป็นจุดเปลี่ยนที่ทำให้เธอใส่ใจสิ่งแวดล้อมมากขึ้น

ถึงแม้ญี่ปุ่นจะเป็นต้นกำเนิดของ Spogomi แต่เธอกล่าวว่าประเทศอังกฤษมีปัญหาขยะเรื้อรังมากกว่า เนื่องจากขาดวัฒนธรรมการดูแลพื้นที่ส่วนรวมเท่ากับญี่ปุ่น เธอหวังว่าการแข่งขัน Spogomi จะกลายเป็นกิจกรรมกระตุ้นจิตสำนึกในวงกว้าง ทำให้คนรุ่นใหม่ใส่ใจการเก็บขยะในชีวิตประจำวันมากขึ้น

การแข่งขันในปีนี้มีผู้สมัครจำนวนมาก แม้บางคนจะไม่ได้เป็นนักอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมตัวยง แต่เมื่อขยะกลายเป็นเกม ความท้าทายก็ทำให้หลายคนหันมา “สนุกกับการเก็บขยะ” มากกว่าที่เคยเป็น

Spogomi (スポゴミ) เป็นคำผสมระหว่างคำภาษาญี่ปุ่น “スポーツ” (Sport) และ “ゴミ” (ขยะ) เป็นกิจกรรมที่รวมการทำความสะอาดสิ่งแวดล้อมกับการแข่งขันกีฬาที่ใช้แรงกาย ผู้เล่นจะต้องเก็บขยะในระยะเวลาที่กำหนดและคัดแยกตามประเภทขยะเพื่อให้ได้คะแนนสูงสุด

กีฬาชนิดนี้เกิดขึ้นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2551 ที่ญี่ปุ่น โดยมีเป้าหมายส่งเสริมจิตสำนึกและความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมผ่านกิจกรรมที่สนุกสนานและท้าทาย ซึ่งในญี่ปุ่น Spogomi ได้รับความนิยมในชุมชน โรงเรียน และองค์กรต่าง ๆ ที่ต้องการส่งเสริมการลดปัญหาขยะพลาสติกและขยะในที่สาธารณะ

นอกจากจะเป็นการออกกำลังกายที่ใช้กล้ามเนื้อหลากหลายส่วน เช่น แขน ขา และแกนกลางลำตัว ยังช่วยพัฒนาทักษะการทำงานเป็นทีม การวางแผน และความรวดเร็วในการตัดสินใจ นับเป็นกีฬาที่มีประโยชน์ทั้งต่อสุขภาพร่างกายและสังคมโดยรวม

การเล่น Spogomi ยังถือเป็นการส่งเสริม “เศรษฐกิจหมุนเวียน” (Circular Economy) เพราะขยะที่เก็บได้จะถูกคัดแยกและนำไปรีไซเคิล ลดปริมาณขยะตกค้างในสิ่งแวดล้อม และลดผลกระทบต่อระบบนิเวศ นอกจากนี้ กีฬานี้ยังเป็นแรงบันดาลใจให้หลายเมืองและชุมชนจัดกิจกรรมเก็บขยะในรูปแบบต่าง ๆ ที่ผสมผสานความสนุกสนานกับการดูแลสิ่งแวดล้อม เพื่อสร้างวัฒนธรรมการรักษาความสะอาดอย่างยั่งยืน