TNN Exclusive : ไขปม "รอยเลื่อน" ซ่อนตัวปล่อยพลังได้ในอนาคต

ศาสตราจารย์ดอกเตอร์เป็นหนึ่ง วานิชชัย ผู้เชี่ยวชาญด้านวิศวกรรมแผ่นดินไหว สถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชีย และประธานศูนย์วิจัยแผ่นดินไหวแห่งชาติ   ให้ข้อมูลเกี่ยวกับแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นในประเทศไทย ว่ายังไม่น่ากังวลเนื่องจากเป็นแผ่นดินขนาดไม่ใหญ่มาก พร้อมให้ข้อมูลว่า ถ้าขนาดเพียง 1 ถึง 4 เรียกว่าขนาดเล็ก ขนาด 5-6 เรียกว่าขนาดกลาง ส่วนขนาด 7 เรียกว่าใหญ่ ดังนั้นที่เกิดขึ้นในไทย อยู่ในระดับไม่อันตรายต่อโครงสร้างหรือทำลายโครงสร้างได้ จึงไม่น่าเป็นห่วง   ทั้งนี้ ศาสตราจารย์ดอกเตอร์เป็นหนึ่ง ยอมรับว่าประเทศไทยยังมีโอกาสที่จะเกิดแรงกว่านี้ได้ ในบริเวณเหนือ ภาคกลางที่ใกล้กับภาคเหนือ และภาคอีสานตอนบน 

อย่างไรก็ตาม เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในจังหวัดพิษณุโลกนี้ เรียกได้ว่าตำแหน่งของมันไม่ได้อยู่ใกล้รอยเลื่อนที่รู้จัก หรือรอยเลื่อนที่กรมทรัพยากรธรณีได้กำหนดในแผนที่ แต่มันเป็นรอยแตก รอยร้าวในแผ่นเปลือกโลกที่เราสามารถเห็นได้ ซึ่งในประเทศไทยมีรอยแตก รอยร้าวอีกจำนวนมากและขนาดเล็กกว่าที่เราเห็นซึ่งซ่อนอยู่ในเปลือกโลก ซึ่งรอยแตกรอยร้าวที่เล็กเหล่านี้ สามารถทำให้เกิดแผ่นดินไหวได้เหมือนกัน ดังนั้นจึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่จะเกิดแผ่นดินไหวที่ไม่ตรงกับรอยเลื่อนที่เรารู้จัก  ซึ่งภาคเหนือก็เกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหวหลายครั้งไม่ตรงรอยเลื่อนที่เราไม่เคยรู้จัก 

ศาสตราจารย์ดอกเตอร์เป็นหนึ่ง เปิดเผยด้วยว่าประเทศไทยมีรอยเลื่อนกว่า 10 รอย ซึ่งภาคเหนือจะมีจำนวนมากที่สุดตามมาด้วยภาคตะวันตก และภาคอีสานที่มีประมาณ 2-3 รอย ที่มาจากทางสปป.ลาว โดยเป็นเรื่องที่เราจะต้องเฝ้าระวังเนื่องจากมีโอกาสที่จะเกิดแผ่นดินไหว ขนาด 6.8 หรือ 6.9 และขนาดมากกว่า 7  ได้ แต่ยังไม่เคยเห็นในปัจจับัน แต่อดีตเคยเกิดมาแล้ว ทำให้ตนเองรู้สึกเป็นห่วงสภาพบ้านเรือนที่อาจจะสั่นสะเทือนพังทลายได้ ดังนั้นเป็นเรื่องที่ต้องศึกษาเข้าใจผลักดันให้มีการเตรียมการให้เหมาะสม และทำให้บ้านเรือนแข็งแรงทนต่อแผ่นดินไหวได้ เพราะเราไม่รู้ว่าเมื่อไหร่จะเกิดขึ้นและหากเกิดขึ้น อาคารบ้านเรือนจะต้องไม่พังทลายลงมา จนทำให้คนในอาคารเสียชีวิต 

ผู้เชี่ยวชาญด้านวิศวกรรมแผ่นดินไหว บอกด้วยว่า ยังมีจุดเป็นปัญหาด้านกฎหมาย แม้จะมีกฎหมายควบคุมการก่อสร้างอาคารออกมาแล้ว โดยกรมโยธาธิการได้กำหนดให้ทุกพื้นที่ที่มีโอกาสเกิดแผ่นดินไหวรุนแรง ต้องออกแบบอาคารให้แข็งแรงตามที่ได้กำหนดไว้ แต่กฎหมายไม่ได้บอกว่าอาคารต้องออกแบบทุกหลัง แต่ระบุเพียงว่าอาคารที่อยู่ในภาคเหนือ และสูงระดับ 3 ชั้นขึ้นไป ที่ต้องออกแบบให้ได้มาตรฐาน แต่ถ้าหากเกิดในพื้นที่อื่นที่ไม่ได้ออกแบบอาคารถูกต้อง ก็จะมีความเสี่ยงสูง ดังนั้นควรจะบังคับใช้ทั่วทั้งประเทศ พร้อมแนะนำว่าถ้าใครเป็นห่วงกังวลเรื่องความเสี่ยงแผ่นดินไหวรุนแรง แนะนำให้ออกแบบอาคารไปตามมาตรฐานกรมโยธาฯไม่ว่าเราจะอยู่ตรงไหนของประเทศไทย หากทำตามกฎของกรมโยธาฯก็ถือว่าปลอดภัย

ขณะที่กรมอุตุนิยมวิทยา ระบุว่า เหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งนี้ มีจุดศูนย์กลางที่ไม่ได้อยู่บนรอยเลื่อนมีพลัง (Active Fault)  และกลไกการเกิดแผ่นดินไหว เกิดจากแนวรอยเลื่อน ที่มีทิศทางการวางตัวในแนวตะวันออกเฉียงใต้-ตะวันตกเฉียงเหนือ วางตัวตามแนวเทือกเขาเพชรบูรณ์ ที่อยู่ทางทิศตะวันออกของจุดศูนย์กลางแผ่นดินไหว ห่างจากตัวเมืองพิษณุโลกประมาณ 30 กิโลเมตร และห่างจากตัวเมืองพิจิตรประมาณ 15 กิโลเมตร ถือว่าจุดศูนย์กลางไม่ได้อยู่ในพื้นที่ตัวเมือง ทำให้บ้านเรือนส่วนใหญ่ไม่ได้รับความเสียหาย 

สำหรับสถิติการเกิดแผ่นดินไหวในจังหวัดพิษณุโลก นับตั้งแต่ปี2533-2566 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 4 ถึง 4.9 จำนวน 1 ครั้ง  และขนาดเล็กกว่า 3 จำนวน 5 ครั้ง  ทั้งนี้ เพื่อสร้างการรับรู้ และลดความตื่นตระหนก ให้กับประชาชน กรมทรัพยากรธรณี ได้ส่งเจ้าหน้าที่เข้าสำรวจ ตรวจสอบ และประเมินผลกระทบ และให้คำแนะนำแก่ประชาชนในพื้นที่ พร้อมทั้งติดตั้งเครื่องมือตรวจวัด แผ่นดินไหวบริเวณโดยรอบ เพื่อติดตามสถานการณ์แผ่นดินไหวอย่างใกล้ชิด

เรียบเรียงโดย  อาภารัตน์ ดีรักษา

ภาพ : TNN ข่าวดึก