นายกฯ ซื้อหวยได้ไหม? ไขข้อกฎหมาย-จริยธรรมในกรณีล่าสุด

นายกรัฐมนตรีซื้อหวยผิดหรือไม่? เจาะข้อกฎหมายและจริยธรรมที่เกี่ยวข้อง พร้อมตอบชัด ข้าราชการซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลได้หรือไม่

นายกรัฐมนตรีซื้อหวยได้หรือไม่?

กรณีทีมงานกัน “นายกรัฐมนตรีแพทองธาร ชินวัตร” ไม่ให้ซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลระหว่างลงพื้นที่ ทำให้เกิดข้อสงสัยในสังคมว่า “ผู้นำประเทศสามารถซื้อหวยได้หรือไม่?” หรือมีข้อห้ามตามกฎหมายหรือจริยธรรมอย่างไรบ้าง บทความนี้จะช่วยคลายข้อข้องใจ พร้อมอ้างอิงตามกฎหมายและข้อเท็จจริงล่าสุด

สลากกินแบ่งรัฐบาลคือ “การพนันที่ได้รับอนุญาต”

ตามพระราชบัญญัติการพนัน พ.ศ. 2478 สลากกินแบ่งรัฐบาลถือเป็นการพนันที่ ได้รับอนุญาตโดยชอบ จากรัฐ ไม่ใช่การพนันผิดกฎหมาย เช่น ไพ่ ไฮโล หรือหวยใต้ดิน ดังนั้น การซื้อสลากฯ จึง ไม่ผิดกฎหมาย สำหรับประชาชนทั่วไป รวมถึงเจ้าหน้าที่ของรัฐ

ข้าราชการ–นายกรัฐมนตรี ซื้อหวยได้หรือไม่?

คำตอบคือ “ซื้อได้” ไม่ผิดกฎหมายและไม่ผิดวินัย เว้นแต่จะเข้าข่ายพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม เช่น หมกมุ่นจนกระทบต่อการทำงาน หรือมีพฤติกรรมที่กระทบภาพลักษณ์ของหน่วยงาน

อย่างไรก็ตาม ข้าราชการบางประเภท เช่น

 • เจ้าหน้าที่ปราบปรามการพนัน

 • ข้าราชการในกระทรวงศึกษาธิการ หรือกระทรวงวัฒนธรรม

อาจมีระเบียบภายในที่ ห้ามซื้อหวยหรือยุ่งเกี่ยวกับการพนันทุกชนิด ซึ่งเป็นข้อจำกัดเฉพาะกลุ่ม ไม่ครอบคลุมถึงนายกรัฐมนตรีหรือข้าราชการทุกคน

ระเบียบ ป.ป.ช. ว่าอย่างไร?

ประมวลจริยธรรมของเจ้าหน้าที่รัฐ ที่ออกโดยสำนักงาน ป.ป.ช. กำหนดว่า

“เจ้าหน้าที่ของรัฐพึงละเว้นจากการกระทำที่อาจถูกมองว่าไม่เหมาะสมหรือกระทบต่อความน่าเชื่อถือ”

อย่างไรก็ตาม การซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลไม่ถือว่าผิดจริยธรรมร้ายแรง หากไม่ใช่การเล่นพนันอย่างหมกมุ่นหรือแสดงพฤติกรรมไม่เหมาะสมต่อสาธารณะ

ถ้าซื้อหวยเกินราคา จะผิดกฎหมายหรือไม่?

แม้ “หวยเกินราคา” จะเข้าข่ายความผิดตามกฎหมาย หากนายกรัฐมนตรีซื้อโดยรู้ว่าราคาเกินกฎหมายกำหนด แล้ว ไม่ดำเนินการใด ๆ ในฐานะผู้นำฝ่ายบริหาร ก็อาจถูกวิจารณ์เรื่อง ละเลยต่อหน้าที่ทางจริยธรรม

แต่ทางนักกฎหมายชี้ว่า นายกรัฐมนตรี ไม่มีอำนาจควบคุมราคาสลากโดยตรง การไม่ดำเนินการหลังพบเห็นราคาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ไม่เข้าข่ายผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 157

แล้วทำไมทีมงานกันไม่ให้ซื้อ?

สาเหตุสำคัญคือ ป้องกันความเข้าใจผิดจากสังคม และหลีกเลี่ยงการถูกวิจารณ์ว่า “หมกมุ่น” หรือเกี่ยวข้องกับการพนัน แม้จะเป็นการซื้อสลากฯ ที่ถูกกฎหมายก็ตาม

ถือเป็นเรื่องของ การจัดการภาพลักษณ์ทางการเมือง มากกว่าข้อห้ามตามกฎหมายหรือจริยธรรมโดยตรง