การเก็บตัวอย่างเพื่อการวิเคราะห์น้ำมันหล่อลื่นที่ใช้งานแล้ว ก็เปรียบเสมือนการตรวจเลือดในเครื่องจักรหรือเครื่องยนต์ของเรา หากปั้ม เปรียบเสมือนหัวใจของเครื่องจักร น้ำมันหล่อลื่นก็คงเปรียบเหมือนเลือด ที่หล่อเลี้ยงภายในเครื่องจักรนั่นเองวัตถุประสงค์เพื่อประกอบการพิจารณาว่าน้ำมันหล่อลื่นนั้นยังสามารถ ใช้ต่อไปได้หรือไม่เพื่อดูว่าเครื่องจักร หรือเครื่องยนต์ที่เกี่ยวข้องกับการหล่อลื่น นั้นทำงานเป็นปกติหรือไม่เพื่อช่วยในการแก้ไขปัญหา เมื่อเครื่องจักรหรือเครื่องยนต์นั้น ทำงานขัดข้องหรือไม่ปกติการเสื่อมสภาพของน้ำมันหล่อลื่น เกิดจากอะไรนะ ?เกิดจากปัจจัยหลัก 3 ประการการเสื่อมสภาพของตัวเนื้อนำมันที่เกิดขึ้นจากปฏิกิริยาออกซิเดชั่น (Oxidation)สารเพิ่มคุณภาพในน้ำมันถูกใช้หมดไป หรือเสื่อมสภาพไปมีสิ่งสกปรกหรือสารอื่นจากภายนอกเข้าไปปะปน 1. เนื้อน้ำมันเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชั่น ปฏิกิริยาจะเกิดขึ้นได้เร็วขึ้นเมื่ออุณหภูมิใช้งานสูงขึ้น น้ำมันจะเปลี่ยนสภาพ คือมีประสิทธิภาพต่ำลง เกิดความเป็นกรดมากขึ้น น้ำมันมีสีเข้มขึ้น ความหนืดของน้ำมันจะสูงขึ้นด้วย อาจมียางเหนียว หรือวานิชเกาะอยู่ตามร่องรูทางผ่านของน้ำมันหล่อลื่น เกิดการกัดกร่อนเนื้อโลหะในเครื่องจักรกล 2. สารเพิ่มคุณภาพในน้ำมันถูกใช้หมดไป สารเหล่านี้ช่วยให้น้ำมันหล่อลื่นมีคุณสมบัติดียิ่งขึ้น สารเหล่านี้อาจถูกใช้หมดไปได้ โดยเปลี่ยนสภาพ ไปเป็นสารอื่นที่ไม่ช่วยเพิ่มคุณสมบัติอีกต่อไป น้ำมันมีประสิทธิภาพลดลงและมีสภาพที่ไม่เพียงพอที่จะทำงานได้ดีต่อไปได้ 3. ปนเปื้อนสารอื่นหรือสิ่งสกปรกภายนอกสารอื่นจากภายนอก เช่น น้ำ,ฝุ่นผง,เขม่า และอื่น ๆน้ำปนกับน้ำมัน และถูกตีกวนจะทำให้น้ำมันเกิดขุ่นขาวเศษโลหะ (ทั้งจากภายนอกและภายใน) ถ้าอยู่ในระบบจะไปขัดสีกับผิวโลหะ ทำให้เกิดการสึกหรอได้ถ้าน้ำมันเชื้อเพลิงปนกับน้ำมันหล่อลื่น ทำให้ความหนืด ของน้ำมันเปลี่ยนไปคือลดลงน้ำมันเครื่องยนต์อาจทำให้คุณสมบัติการป้องกันสนิมของน้ำมันเทอร์ไบน์เสียไปน้ำมันเครื่องยนต์ปนเปื้อนอาจทำให้น้ำมันประเภทอื่นเกิดฟองมากขึ้นสุดท้าย! ข้อแนะนำในการเก็บตัวอย่างน้ำมันหล่อลื่นสำหรับเครื่องจักรอุตสาหกรรม หรือเครื่องยนต์เก็บตัวอย่างในขณะที่เครื่องทำงาน หรือหลังจากหยุดเดิน เครื่องใหม่ ๆสำหรับระบบหมุนเวียน ให้เก็บตัวอย่างจากก็อกถ่ายบริเวณ จุดก่อนที่น้ำมันจะผ่านไส้กรองสำหรับระบบไม่มีระบบการไหลหมุนเวียน ควรพยายาม ดูดหรือ เก็บตัวอย่างจากบริเวณกลางอ่างน้ำมันการเก็บตัวอย่างจากก้นอ่างควรกระทำเป็นวิธีสุดท้าย เพราะ ก้นอ่างจะเป็นที่สะสมของสิ่งสกปรกต่าง ๆการถ่ายจากก็อกก้นอ่าง ควรปล่อยให้น้ำมันไหลทิ้งไปสักเล็กน้อย เพื่อใช้ชะล้างสิ่งสกปรกทำความสะอาดก็อกถ่ายหรือรูดูดก่อนทำการเก็บตัวอย่างน้ำมันใส่ภาชนะที่สะอาดและแห้ง พร้อมกับปิดฝาให้สนิทส่งเข้า Lab เพื่อนำไปวิเคราะห์ผลพี่ ๆ น้อง ๆ วิศวกร และช่างซ่อมบำรุง ลองนำไปใช้เป็นแนวทางในการวางแผนดูแลเครื่องจักร และเครื่องยนต์ ดูนะครับ รูปประกอบโดยเจ้าของบทความ