สมองไว้ต่อสิ่งเร้า เสี่ยงป่วยโรคจิตเวช

คนที่ไวต่อสิ่งเร้าเป็นพิเศษ เช่น ได้กลิ่นแรง แสงจ้า หรือเสียงดังๆ แล้วรู้สึกอ่อนไหวต่อสิ่งเหล่านี้มากกว่าคนอื่น อาจจะเข้าข่ายเป็นโรคทางจิตเวช โดยเพจ "สาระสมองกับ อจ.หมอสุรัตน์" โดย ผศ.นพ.สุรัตน์ ตันประเวช แพทย์เวชปฏิบัติทางประสาทวิทยาที่มีความเชี่ยวชาญพิเศษด้านสมองและความผิดปกติทางประสาทวิทยา ได้ออกมาให้ความรู้เกี่ยวกับเรื่องนี้ ระบุว่า 

สมองไว Highly Sensitive person  อารมณ์อ่อนไหว ไม่ชอบ แสงจ้า กลิ่นแรง เสียงดังๆ  ตกใจง่าย  อะไร ก็ ขอ ไม่อึกทึก เบาๆ  เหมือนจะสมองไวต่อสิ่งเร้า เหมือนเป็นองค์หญิง องค์ชายกลับชาติมาเกิด แต่ต้องระวัง 

งานวิจัย วิเคราะห์อภิมาน (Meta-analysis) ขนาดใหญ่จาก 33 งานวิจัยโดย Tom Falkenstein นักจิตบำบัดและนักศึกษาปริญญาเอกจาก Queen Mary University of London 

พบว่า คนที่มีลักษณะ “ไวต่อสิ่งเร้า” (Highly Sensitive) มีโอกาสเจอปัญหาสุขภาพจิตบ่อยกว่าคนปกติทั่วไป เช่น โรคซึมเศร้า วิตกกังวล PTSD และบุคลิกภาพแบบหลีกเลี่ยง

 “คนสมองไว” หรือที่เรียกว่า Highly Sensitive Person (HSP) มีสัดส่วนประมาณ 15–20% ของประชากร ตามที่นักจิตวิทยา Elaine Aron ประเมินไว้     

• ในงานวิจัยล่าสุดบางฉบับ รายงานว่าอาจมีถึง 31% ซึ่งจัดอยู่ในกลุ่มมีความไวสูง (high sensitivity)   
• นอกจากนี้ คนสมองไว จะมีโอกาสเจอปัญหาสุขภาพจิตมากขึ้น เช่น ซึมเศร้า วิตกกังวล PTSD

คนกลุ่มนี้จะเปราะบางกับความเครียดมากขึ้น แต่ในขณะเดียวกันก็ตอบสนองต่อประสบการณ์เชิงบวก ดีใจก็จะซาบซึ้ง หรือ อ่อนไหว โรแมนติก และการบำบัดได้ดีกว่าคนทั่วไป

สำหรับการลดอาหารหรือผลกระทบที่จะเกิดเมื่อเจอสิ่งเร้าเหล่านี้ ทำได้ เช่น 

1. อยู่ให้ห่างไกลจากสิ่งเร้า เท่าที่จทำได้ เช่น ถ้าเป็นคนที่ไวต่อเสียงดัง ก็เลือกที่อยู่อาศัยที่เงียบสงบ ไม่พาตัวเองไปอยู่ในจุดที่มีสิ่งเร้า เพื่อป้องกันอาการอ่อนไหว
2. ฝึกจัดการความครียด เพราะโดยมากคนที่มีความไวต่อสิ่งเร้า มักจะพบว่า มีภาวะความเครียดสูง
3. ออกกำลังกายสม่ำเสมอ 30-60 นาทีต่อวัน
4. ฝึกสมาธิ ทำให้ใจสงบ ปล่อยวาง ไม่โฟกัสที่สิ่งกระตุ้น
5. ทำกิจกรรมเข้าสังคม เช่น เรียนภาษาใหม่ เล่นกีฬา เล่นดนตรี ที่ต้องออกไปพบปะเจอผู้คนอยู่เสมอ