สถาบันโรคผิวหนัง กรมการแพทย์ ขอแนะนำให้ประชาชนตระหนักถึงอันตรายของสารหนู หากร่างกายได้รับในปริมาณมาก หรือสะสมอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน โดยเฉพาะในกลุ่มที่อาศัยอยู่ในพื้นที่เสี่ยง หรือมีโอกาสสัมผัสสารเคมีจากสิ่งแวดล้อมหรือการทำงาน แม้ว่าอาการผิดปกติทางผิวหนังบางประการอาจเกี่ยวข้องกับสารหนู แต่หากได้รับการตรวจวินิจฉัยและดูแลอย่างเหมาะสมตั้งแต่เนิ่น ๆ ก็สามารถควบคุมและป้องกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ

สารหนู (Arsenic) คืออะไร

นายแพทย์สกานต์ บุนนาค รองอธิบดีกรมการแพทย์ กล่าวว่า สารหนู (Arsenic) เป็นโลหะที่พบได้ในธรรมชาติ โดยเฉพาะในน้ำใต้ดิน หรือพื้นที่อุตสาหกรรม เช่น เหมืองแร่ หากร่างกายได้รับสารหนูในปริมาณสูง หรือสะสมต่อเนื่องเป็นเวลานาน อาจส่งผลกระทบต่อระบบต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น ระบบประสาท ระบบทางเดินอาหาร ระบบทางเดินหายใจ และระบบผิวหนัง 

หากได้รับสารหนูในระยะเฉียบพลัน อาจส่งผลต่อผิวหนัง เช่น  ผิวแดง คัน บวม หรือรู้สึกแสบร้อนบริเวณมือและเท้า บางรายอาจมีอาการลมพิษ รวมถึงมีแถบสีขาวบนเล็บ (Mee’s lines) ซึ่งมักปรากฏภายหลังการสัมผัสสารหนูประมาณ 8 สัปดาห์

ผลกระทบจากการได้รับสารหนูในระยะยาว

นายแพทย์วีรวัต อุครานันท์ ผู้อำนวยการสถาบันโรคผิวหนัง กล่าวว่า การได้รับสารหนูในระยะยาว อาจทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของผิวหนัง เช่น ผิวคล้ำหรือเข้มขึ้น โดยเฉพาะบริเวณรักแร้ ขาหนีบ ฝ่ามือ และฝ่าเท้า โดยอาจมีจุดสีซีดแทรกอยู่บนผิวคล้ำ เรียกว่า “Raindrop on a dusty road” และอาจพบอาการผมร่วงร่วมด้วย หรือตุ่มนูนแข็งสีเหลืองคล้ายเมล็ดข้าวโพด (Arsenical keratoses) บริเวณฝ่ามือและฝ่าเท้า ในบางรายอาจพบความผิดปกติที่ขา หรือโรคที่เรียกว่า “เท้าดำ” ซึ่งเกี่ยวข้องกับการไหลเวียนเลือด

เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคผิวหนังบางชนิด

แพทย์หญิงรัชฎา องศ์ทวีเกียรติ นายแพทย์ชำนาญการ สถาบันโรคผิวหนัง กล่าวเพิ่มเติมว่า ในบางกรณี การได้รับสารหนูต่อเนื่องในระยะเวลานาน อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคผิวหนังบางชนิด เช่น Bowen’s disease ซึ่งเป็นภาวะที่พบรอยโรคผิวหนังผิดปกติในบริเวณที่ไม่ถูกแสงแดด โดยมีลักษณะเป็นผื่นนูน สีแดง หรือสีเดียวกับผิวหนัง มีขุยหรือสะเก็ด และควรได้รับการตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติม เพื่อแยกจากโรคผิวหนังชนิดอื่น ๆ หากมีข้อสงสัยหรือพบอาการผิดปกติที่ผิวหนัง 

ประชาชนสามารถเข้ารับการตรวจวินิจฉัยได้ โดยมีการตรวจระดับสารหนูในเลือด ปัสสาวะ เส้นผม หรือเล็บ โดยค่าปกติในเลือดอยู่ที่ 0–13 ไมโครกรัม/ลิตร และในปัสสาวะ 0–35 ไมโครกรัม/ลิตร หากตรวจพบเกินเกณฑ์ แพทย์อาจพิจารณาตรวจเพิ่มเติม เช่น การตรวจชิ้นเนื้อผิวหนัง 

ทั้งนี้ ขอให้ประชาชนอย่าตื่นตระหนก เพราะสามารถป้องกันได้ด้วยการใช้แหล่งน้ำดื่มที่สะอาด หลีกเลี่ยงการสัมผัสสารเคมีโดยตรง และหมั่นสังเกตสุขภาพของตนเอง หากมีอาการผิดปกติ ควรพบแพทย์เพื่อรับการดูแลตั้งแต่เนิ่น ๆ เพื่อสุขภาพที่ดีในระยะยาว

อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง

รู้จักลักษณะผิวหนังที่โดนพิษจากสารหนู

“ค่าสารหนู” ในแม่น้ำกก-สาย-โขง เพิ่มขึ้นทุกจุด เตือนปชช. เลี่ยงกินปลาจากแม่น้ำ

ดร.สนธิ แนะเร่งแก้ปัญหา สารหนูในเปื้อนแม่น้ำกก ก่อนกระทบระบบนิเวศและห่วงโซ่อาหาร