บอนสี เป็นไม้ประดับที่ปลูกประดับบ้านเรือนคู่คนไทยมาตั้งแต่สมัยโบราณจนปัจจุบัน ด้วยเพราะบอนสีมีความสวยงาม มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เป็นไม้ใบที่มีความสวยงามของใบหลายหลายสีสันแตกต่างกันตามสายพันธุ์ จนได้รับขนานนามว่า “ราชินีแห่งไม้ใบ” ในประเทศไทยบอนสีได้รับการนิยมปลูกกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ เนื่องจากเป็นต้นไม้ประดับไม้มงคลที่เลี้ยงง่าย โตเร็ว ชอบสภาพอากาศที่มีแสงแดดและความชื้น จึงทำให้บอนสีสามารถปลูกได้ง่ายๆในสภาพอากาศบ้านเรา บอนสีเป็นไม้ล้มลุกที่มีหัวสะสมอาหารอยู่ใต้ดินคล้ายหัวเผือก หัวมัน รากของบอนสีจะมีลักษณะเป็นเส้นฝอย แทงออกระหว่างหัวกับลำต้น บอนสี สามารถขยายพันธุ์ได้ง่ายๆด้วยวิธีการแยกหน่อ การผ่าหัวบอนสีและการเพาะเมล็ด ด้วยความที่บอนสีสามารถขยายพันธุ์ได้อย่างรวดเร็วและมีการผสมพันธุ์ใหม่ๆ ทำให้มีการจัดตั้งสมาคมบอนสีแห่งประเทศไทย เพื่อส่งเสริม อนุรักษ์ และพัฒนาการเลี้ยงบอนสี รวมถึงการจดทะเบียนชื่อบอนสีที่ได้รับการผสมพันธุ์ขึ้นมาใหม่ จากความสามารถของคนไทย ด้วยเหตุนี้จึงทำให้ในปัจจุบันมีบอนสีสายพันธุ์ใหม่ๆขึ้นมาให้ผู้ที่ชื่นชอบบอนสีได้เก็บสะสมบอนสีสายพันธุ์ที่ตัวเองชอบไว้เพิ่มขึ้นเรื่อยๆอย่างเช่นผู้เขียนก็เช่นกันค่ะ ส่วนตัวผู้เขียนเองนั้น เคยเห็นคุณแม่ปลูกบอนสีไว้ประดับบ้าน ผู้เขียนเห็นก็คิดว่าสวยดีมีใบหลากหลายสีสัน เป็นบอนสีโบราณที่มีความสวยงามมากเมื่อบอนสีแก่จัดและกัดสีเต็มที่ เนื่องจากคุณแม่เป็นผู้ที่ชื่นชอบ คุณแม่ได้มีการขยายพันธุ์โดยการแยกหน่อไว้ปริมาณมาก พอช่วงโควิด19ระบาดที่ผ่านมาในประเทศไทยเมื่อปี 2564 ผู้เขียนสังเกตว่าช่วงนี้มีผู้สนใจเลี้ยงบอนสีจำนวนมากขึ้นอย่างรวดเร็ว จนทำให้ราคาบอนสีพุ่งขึ้นหลายเท่าตัว ผู้เขียนก็เลยอยากจะหารายได้เพิ่มให้กับครอบครัว จึงได้ลองนำบอนสีที่คุณแม่ปลูกไว้มาจำหน่ายทางออนไลน์ ผลปรากฏว่าได้รับการตอบรับที่ดีมาก บอนสีสามารถขายหมดจนไม่มีบอนสีจำหน่าย ผู้เขียนจึงได้ไปรับซื้อบอนสีเพิ่มจากสวนต่างๆเพื่อมาจำหน่ายให้เพียงพอแต่ความต้องการของตลาด จนทำให้ธุระกิจนี้กลายเป็นรายได้เสริมของครอบครัวได้อย่างดีทีเดียวค่ะ ผู้เขียนจึงได้เริ่มศึกษาวิธีการปลูกบอนสีอย่างจริงจัง หาวิธีขยายพันธุ์ว่ามีวิธีใดบ้างที่จะให้สามารถเพิ่มจำนวนบอนสีได้อย่างรวดเร็ว มีวิธีการเลี้ยงบอนสีอย่างไรให้สวยงาม ซึ่งวันนี้ผู้เขียนจะมาเล่าประสบการณ์และเทคนิคดีๆจากสวนบอนสีของเราให้ฟังกันนะค่ะการเตรียมดินสำหรับปลูกบอนสี ถ้าอยากให้บอนสีของคุณมีความสวยงามเลี้ยงง่าย โตเร็ว สิ่งที่สำคัญที่สุดของการเลี้ยงบอนสีก็คือวัสดุปลูกบอนสี บอนสีจะชอบดินปลูกที่มีลักษณะโปร่ง ระบายน้ำ ระบายอากาศได้ดี มีธาตุอาหารที่เหมาะสม ไม่ควรนำดินเหนียวมาปลูกบอนสีเพราะว่าลักษณะของดินเหนียวเป็นดินที่ดูดซับน้ำมากเกินไปทำให้บอนสีไม่สามารถระบายน้ำได้ ทำให้รากบอนสีเดินไม่ดี มีผลต่อการเจริญเติบโตของบอนสีค่ะ จากประสบการณ์การเลี้ยงบอนสีของผู้เขียนเอง หลังจากได้ศึกษาและเลี้ยงบอนสีเองภายในระยะเวลา2ปีที่ผ่านมา ผู้เขียนได้ทดลองวัสดุปลูกหลายๆชนิดแล้วพบว่า การใช้ใบก้ามปูล้วนหมักธรรมชาติจนผุร่อนเป็นดินและปุ๋ยคอก อัตราส่วน3:1 มาใช้เป็นวัสดุปลูกบอนสี ผู้เขียนสังเกตว่าอัตราส่วนนี้ ทำให้บอนสีแตกใบใหม่ สวยงามและโตเร็วมากค่ะ การปลูกบอนสีลงกระถาง บอนสีนิยมปลูกลงในกระถาง เนื่องจากง่ายต่อการดูแล ไม่ค่อยมีวัชพืชมากวนใจ ผู้เขียนสังเกตว่าการปลูกบอนสีในกระถางดินเผา บอนสีมีความสวยงามมากกว่าการปลูกลงกระถางพลาสติก เพราะกระถางดินเผาสามารถควบคุมความชื้นในดินได้ดีกว่ากระถางแบบพลาสติก แต่ข้อเสียคือกระถางดินเผาจะมีราคาสูงมากกว่าแบบพลาสติก หากปลูกปริมาณมากเพื่อไว้สำหรับจำหน่ายการใช้กระถางแบบพลาสติกจะประหยัดและง่ายต่อการจำหน่ายมากกว่าค่ะ ทั้งนี้เราสามารถเลือกใช้ได้ทั้งสองแบบแล้วแต่ความต้องการของเราค่ะ การปลูกบอนสีลงแปลง บอนสีสามารถปลูกลงแปลงได้ ผู้เขียนได้ทดลองการเลี้ยงบอนสีลงแปลงเหมือนกับการปลูกพืชผักสวนครัวชนิดต่างๆผลปรากฏว่าบอนสีที่ปลูกลงแปลงสามารถเจริญเติบโตได้เร็วและกัดสีจัดกว่าปลูกลงกระถางค่ะ เนื่องจากรากของบอนสีสามารถชอนไชไปหาอาหารได้มากกว่าปลูกบอนสีในกระถาง วิธีนี้เหมาะสำหรับผู้ที่มีพื้นที่ในการปลูกบอนสีบริเวณกว้าง เนื่องจากการปลูกลงแปลงจะใช้พื้นที่มากกว่าการปลูกลงกระถางค่ะ และที่สำคัญการปลูกบอนสีแบบนี้จะช่วยในการประหยัดค่าใช้จ่ายในการซื้อกระถางด้วยค่ะ แต่ปัญหาหลักๆก็คือวัชพืชค่ะ เพราะการปลูกลงแปลงจะมีปัญหาวัชพืชมากวนใจมาก เราจะต้องทำการถอนวัชพืชออกจากบอนสีทำให้ยุ่งยากสำหรับบางคนที่ไม่มีเวลานะคะ ส่วนที่สวนของผู้เขียนเองได้ทดเลี้ยงบอนสีทั้ง2แบบค่ะ ซึ่งทั้งสองแบบก็มีทั้งข้อดีและข้อเสียแตกต่างกันไปทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความสะดวกของของผู้เรียนเองนะคะว่าต้องการแบบไหนเรามีเวลาในการเลี้ยงดูแบบไหนเราก็สามารถนำซึ่งทั้ง2แบบก็มีทั้งข้อดีและข้อเสียแตกต่างกันไปทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความสะดวกของผู้เลี้ยงบอนสีเองนะค่ะ สำหรับขั้นตอนในการเตรียมดินก่อนปลูกลงแปลงนะคะ ทางสวนของผู้เขียนเองจะใช้ดิน ปุ๋ยคอก และใบก้ามปูหมักธรรมชาติ อัตราส่วน 1:1:1 ผสมลงวัสดุให้เข้ากัน แล้วขุดทำแปลงเหมือนแปลงผักค่ะ จากนั้นโรยปูนขาวผสมดินปลูกให้เข้ากันอีกครั้งค่ะ เมื่อเตรียมดินและแปลงปลูกเสร็จแล้วก็นำต้นบอนสีที่เราจะปลูกนะคะ ใช้ต้นบอนสีที่มีหัวแล้วนะคะปลูกลงแปลงนะคะ จากนั้นโรยด้วยสตาร์เกิลจีโดยรอบโคนบอนสีนะคะ จากนั้นรดน้ำให้ชุ่มค่ะ การใช้สตาร์เกิร์ลจีเพื่อป้องกันแมลงศัตรูพืชต่างๆ เช่น พวกหอย หนอน เพลี้ย ไรแดง ไม่ให้มาก่อกวนบอนสีของเรานะค่ะ ซึ่งได้ผลดีมากเลยค่ะ เราสามารถโรยสตาร์เกิลจีซ้ำเราสามารถโรยสตาร์เกิลจีซ้ำได้ทุกหนึ่งเดือนนะค่ะ การรดน้ำ ควรรดให้ชุ่มวันละครั้งตอนเช้า ไม่ควรรดที่โคนต้นโดยตรง เพราะอาจทำให้โคนหักได้ กระถางควรมีจานรองเพื่อกักน้ำเอาไว้ไม่ให้แห้ง เนื่องจากบอนเป็นไม้ที่ชอบความชื้น และต้องการน้ำมากพอสมควร หากในช่วงฤดูฝนที่มีฝนตก เราไม่จำเป็นต้องรดน้ำทุกวันนะคะ ให้สังเกตดูจากความชื้นของดินได้ค่ะถ้าดินยังชุ่มอยู่ก็ไม่จำเป็นต้องรดน้ำนะคะ เพราะหากน้ำมากเกินไปก็จะทำให้หัวบอนสีเน่าได้ค่ะ แสงแดดต้องไม่จัดเกินไปค่ะ เพราะอาจทำให้ใบเหี่ยวไหม้ แต่ก็ต้องไม่อ่อนจนเกินไป เพราะจะทำให้ใบของบอนสีซีดและไม่สดใส เพื่อให้สีสันของใบบอนเข้ม สดใส และออกลวดลายที่สวยงาม โดยประเทศไทยของเราเป็นประเทศเมืองร้อนซึ่งแดดจัดมากเกินไปจึงควรกลางแสลนให้บอนสี โดยความหนาของแสลนคือ60%ค่ะ หากใครไม่มีแสลนก็สามารถวางบอนสีที่ปลูกในกระถางได้ตามบริเวณใต้ร่มไม้ที่มีแสงแดดส่องถึง หรือว่าบริเวณชายคาบ้านได้นะคะ โดยให้วางบอนสีบริเวณที่มีแสงแดดส่งถึงในช่วงตอนเช้านะค่ะ ช่วงบ่ายร่มนะคะ เพื่อไม่ให้ต้นบอนสีเจอแดดมากเกินไปค่ะ ความชื้นมีผลต่อการเติบโตของบอนสี ซึ่งจะเติบโตได้ดีในหน้าฝนที่มีความชื้นในอากาศสูง บอนสีมักพักตัวในฤดูหนาว คือ ใบจะเหี่ยวแห้งจนหลุดออกจากต้น ไม่มีการแตกใบใหม่ เหลือแต่หัวที่อยู่ใต้ดิน ดังนั้นในหน้าหนาว ควรเก็บบอนสีเอาไว้ในตู้ หรือโรงเรือน เพื่อคงความชื้นในอากาศเอาไว้ ต้นบอนสีก็จะสวยงามอยู่ได้ตลอดทั้งปีค่ะ การดูแลบอนสีที่สวนของผู้เขียนเอง จะไม่มีการใส่ปุ๋ยเคมีทุกชนิด จะเน้นการเปลี่ยนดินใบก้ามปูเป็นหลักและผสมปุ๋ยคอกเท่านั้น เพราะไม่ต้องไปเร่งการโตมาก จะให้โตแบบธรรมชาติ คือใช้ใบก้ามปู เพราะมีสารอาหารที่เหมาะสมอยู่แล้ว ฟอร์มของใบจะดีกว่า ถ้าใส่ปุ๋ยเวลาที่ลูกค้าซื้อไป มันก็จะไม่ค่อยดี หลังจากที่ซื้อไปได้สัก 3 เดือน จะทำให้ไม้ทรุดโทรม สำหรับใครที่มีไม้อยู่ที่บ้าน แล้วต้นโตไม่ค่อยดี แนะนำว่าให้เปลี่ยนดินใหม่นะค่ะ โดยต้องใช้ใบก้ามปูหมักธรรมชาติล้วนๆไม่ต้องผสมดิน เพราะจะทำให้บอนสีได้รับธาตุอาหารครบถ้วน ส่งผลให้บอนสีเจริญเติบโตได้ดีและสวยงามค่ะ ภาพประกอบหน้าปกโดยครีเอเตอร์ ออกแบบจาก canvaภาพประกอบเนื้อหา ภาพที่ 1,2,3,4,5 โดยครีเอเตอร์ เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !