แม่ฮ่องสอน เมืองที่มีสมญานามว่าเมืองสามหมอก เนื่องจากในฤดูหนาวจะมีหมอกเหมยหรือหมอกหนาว ฤดูฝนก็จะมีหมอกฝน และฤดูร้อนก็จะมีหมอกควัน ซึ่งหมอกแต่ละชนิดก็จะมีความงามต่างกันไป แต่หมอกที่สร้างปัญหาและสร้างผลกระทบมากที่สุดคือหมอกควัน หมอกควันเป็นหมอกเพียงชนิดเดียวที่มนุษย์สร้างขึ้นได้โดยไม่ต้องรอธรรมชาติ เพียงมีอุปกรณ์ก่อไฟ และความบกพร่องด้านจิตสำนึกก็สามารถเผาป่าเพื่อสร้างหมอกชนิดนี้ได้แล้ว ในช่วงหน้าแล้งของทุกปีประมาณเดือนกุมภาพันธ์ – เดือนมิถุนายน ชาวเมืองจะได้พบกับการมาเยือนของหมอกควัน โดยจะมาจากทางทิศตะวันออกขยายม่านออกกลืนทิวเขาคล้ายกับส่งสัญญาณเตือนชาวเมืองว่าแม้แต่ภูเขาลูกใหญ่ก็ยังกินมาแล้วนับประสาอะไรกับปอดของมนุษย์ตัวเล็ก ๆ จากข้อมูลของกรมสนับสนุนบริการสุขภาพแสดงให้เห็นถึงผลกระทบของหมอกควันว่าจะทำให้แสบตา ตาแดง คอแห้ง ไอ หายใจติดขัด และแน่นหน้าอก ตลอดจนกระทบต่อสุขภาพของประชาชนที่มีโรคประจำตัว จากการลงพื้นที่สอบถามประชาชนในพื้นที่เกิดไฟป่าพบว่าชาวบ้านส่วนหนึ่งมีทัศนคติว่า “ไฟป่าเกิดขึ้นเอง” เป็นสิ่งที่มีมาตั้งแต่รุ่นบรรพบุรุษแล้วจึงไม่มีความตื่นตัวในเรื่องนี้มากนัก แต่อีกกลุ่มมองว่า “ไฟป่าเกิดจากการเผาของมนุษย์” เมื่อถามเจาะลึกลงไปถึงแนวทางการแก้ปัญหาอย่างยั่งยืน ผู้เขียนกลับได้คำตอบมา 3 แนวทาง ดังนี้ 1. แนวทางการแก้ปัญหาด้วยการให้ความรู้เกี่ยวกับพิษภัยและผลกระทบของการเผาทำลายป่า แนวทางนี้ผู้เขียนได้รับมาจากกลุ่มประชาชนที่อาศัยอยู่ในเขตเมือง ซึ่งส่วนหนึ่งมองว่าปัญหาการสร้างหมอกควันและเผาป่านี้มาจากความไม่รู้ของผู้เผา ดังนั้นการให้ความรู้ความเข้าใจจึงเป็นเรื่องจำเป็นที่สุด 2. แนวทางการแก้ปัญหาจากส่วนกลาง กลุ่มนี้มีความคิดว่าการแก้ปัญหาอย่างยั่งยืนจำเป็นต้องอาศัยการออกกฎหมายเกี่ยวกับการเผาป่าและบังคับใช้อย่างเข้มงวดเที่ยงธรรม อีกทั้งการเผาป่ามาจากปัญหาด้านที่ทำกิน รัฐควรมีการจัดสรรและกำหนดขอบเขตพื้นที่ให้ชัดเจน ในกรณีที่เกิดไฟป่าขึ้นจากธรรมชาติ หน่วยงานของรัฐควรแก้ไขและยับยั้งสถานการณ์ได้อย่างเด็ดขาดรวดเร็ว 3. แนวทางที่วางเฉยต่อการเกิดหมอกควันและไฟป่า ประชาชนในกลุ่มนี้มีทัศนะเชิงเบื่อหน่ายกับปัญหาและการแก้ปัญหาหมอกควันไฟป่า จึงเสนอแนวทางให้วางเฉยกับปัญหา หากพบว่ามีควันมากก็แก้ด้วยการใส่หน้ากากอนามัยป้องกันเฉพาะตน แม้ว่าเมืองแม่ฮ่องสอนจะมีความพยายามในการบรรเทาปัญหาของหน่วยงานรัฐ เช่น การรณรงค์งดเผาป่า การฉีดน้ำเพื่อเพิ่มความชื้นในเขตชุมชนเมือง และอีกหลายวิธี แต่ปัญหาก็ยังคงอยู่ทั้งยังเกิดขึ้นรุนแรงในทุกขณะ ถึงเวลาแล้วหรือยังที่มนุษย์จะร่วมกันป้องกันการเกิดไฟป่าเพื่อยุติปัญหาการเกิดหมอกควัน คืนลมหายใจที่สะอาดให้กับเพื่อนร่วมโลก ทุกภาพโดยผู้เขียน