ต้นเต็ง อิสานเรียกต้นจิกในหน้าแล้งเป็นหน้าที่พืชพันธุ์หลาย ๆ ชนิดติดดอกออกผล รวมทั้งต้นไม้ขนาดใหญ่อย่างต้นจิก หรือเต็งในภาษาภาคกลาง การได้นั่งดูการร่วงหล่นของดอกจิกในยามหน้านี้ดูแล้วเพลินดี กำเนิดเกิดก่ออารมณ์กวีมาแต่โบราณหลายยุคว่างั้น นั่นคือการเฝ้ามองการร่วงหล่นเพื่อการไปกำเนิดใหม่ของเมล็ดพันธุ์“ลมพัดใบไม้ปลิวละลิ่วล่องกิ่งก้านคราวลมต้องเอนไหว ๆเหมือนดั่งความซื่อในจิตใจมักเกิดอ่อนไหว...เมื่อต้อง...ลมลวง” โดย ดอกกระเจียว(ผมเอองแหละ อิอิ)ต้นจิกนี้ถือเป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ที่ให้ประโยชน์หลายอย่าง อย่างเช่นกิ่งก้านของมันส่วนที่โดนลมพัดหักลงมาเบื้องล่าง เมื่อแห้งแล้วไม้นี้สามรถนำไปทำเป็นฟืนก่อไฟได้ เป็นไม้ที่ติดไฟง่ายแล้วเวลาเป็นถ่านก็ให้ไฟแรงขี้เถ้าน้อยด้วย มันจึงเป็นไม้ยอดฮิตสำหรับชาวบ้านทั่ว ๆ ไป ด้วยการนำเอาไม้แห้งเหล่านี้ไปทำเป็นฟืนเพื่อหุงหาอาหารหรือเพื่องานอย่างอื่นอย่างที่สองนี้ ต้นใหญ่ ๆ ของต้นจิก สามารถโค่นไปทำเป็นไม้แปรรูปได้หลายชนิดประโยชน์ เช่นทำกระดานปูพื้นบ้าน ไม้ทำโครงประตูหน้าต่าง หรือเลื่อยแปรรูปเป็นแผ่นบาง ๆ สำหรับทำฝาบ้าน แต่ทุกวันนี้บ้านไม้หายากแล้วล่ะที่ทำใหม่ ๆ ส่วนมากจะเห็นกันแต่บ้านเก่า ๆ นั่นเพราะว่าต้นไม้ทุกวันนี้นับวันจะเหลือน้อยแล้ว และทั่ว ๆ ไปส่วนใหญ่ก็หันมานิยมทำบ้านปูน มันประหยัดกว่า เพราะไม้แปรรูปทุกวันนี้ราคาค่อนข้างแพงมากสมัยผมเป็นเด็กพ่อผมนี้ช่างไม้มืออาชีพเลย อย่างต้นงาม ๆ อย่างต้นนี้พ่อมาเห็นน่าจะไม่เหลือ พ่อต้องขอซื้อเขาแน่ ๆ สมัยก่อนโน้นขายกันถูกมาก ๆ บางทีเอาไก่ตัวเดียวแลกเอาก็มี แต่ทุกวันนี้ต้นหนึ่งอาจแพงเป็นพันเป็นหมื่นเลย ไม้กระดานแผ่นหนึ่งเดี๋ยวนี้แผ่นละสี่ห้าร้อยไม่มีแล้ว แผ่นหนึ่งพอจะทำกระดานพื้นบ้านได้นี้ ตกแผ่นละเป็นพัน อย่างต้นนี้ถ้าเลื่อยเป็นแผ่นกระดาน น่าจะได้หลายแผ่นต้นไม้มันก็ไม่ได้สมบูรณ์แบบเหมือน ๆ คนนี่ล่ะ บางต้นใหญ่กว่านี้พอโค่นลงก็ทำอะไรไม่ได้เลยก็มี เพราะข้างในมันเป็นปล่อง อิสานว่า”โกน” คือเป็นรูขนาดใหญ่นั่นเอง ตามบ้านนอกนี้เจอบ่อย แต่ระดับเซียนเขารู้หมด ว่าตันไหนเป็นโกนไม่โกน แต่ถึงจะเป็นโกนมันก็ใช้ทำฟืนได้อยู่ดี โดยเลื่อยเป็นท่อนสั้น ๆ ขนาดศอก ตากไว้จนแห้ง ขวานสับ ๆ ๆ เป็นชิ้นเล็ก ๆ เอาไว้ทำฟืน หรือจะง่ายเลยเผาให้เป็นถ่าน ต้นหนึ่งได้เป็นสิบ ๆ กระสอบ แต่เซียนเผาถ่านเขาไมเอาไม้ใหญ่เผาถ่าน มันต้องเอาไม้เล็ก เช่นดงข้างบ้านผมนี้ เริ่มจะมีการเผาถ่านกันแล้ว เผาถ่านแบบนี้เจ้าของเขาให้เผาฟรี แต่คนเผาต้องช่วยเขาถากถางป่าที่มันรก ๆ นี้ให้เขาด้วยผมเคยมีเพื่อนเผาถ่าน เผาทั้งปีตอนอยู่บ้านนอก เหมือนรับจ้างเขาถางป่าประมาณนั้น แต่ค่าจ้างคือต้นไม้ที่เราถากถาง และเมื่อเป็นถ่านแล้ว ราคามันเมื่อก่อนแค่กระสอบละไม่กี่บาทเอง อย่างหกสิบบาท แต่ระดับเซียน ๆ นี้ สักอาทิตย์สองอาทิตย์ เขาก็ได้เป็นสิบ ๆ กระสอบแล้ว ทุกวันนี้ผมยังไม่รู้เลยว่าเขายังจ้างคนถางป่าแบบเดิมไหม? เช่นป่าข้างบ้านผมนี้แต่ต้นจิกต้นนี้ผมว่ามันไม่น่าจะเป็นปล่อง ถ้าเขาขายให้ผมถูก ๆ ผมจะต้องซื้อเขาแน่ ๆ อย่างน้อยผมก็จะเอาไปทำฟืนล่ะ กระปอมเยอะนะต้นนี้ แต่ผมถ่ายไม่ทัน อยากได้กล้องซูมบ้างจัง (อิอิ) คงถ่ายเพลินเรื่องและภาพโดยผู้เขียน J A I W